Περί Θ. Ευχαριστίας και τρόπων μεταλήψεως
Καλημέρα σε όλους. Να έχετε χαρά αλλά με όλες αυτές τι συζητήσεις περί Θ. Ευχαριστίας και μεταλήψεως με έχει πιάσει θεολογική λιγούρα. Δεν φταίτε, έτσι αισθάνεστε αλλά κι εγώ έχω λιγούρα με το να διαβάζω τον έναν να λέει στον άλλον ή δεν έχεις πίστη ή αντίστροφα είσαι ανεύθυνος.
Γράφτηκε: <<[οι άνθρωποι] από την μια να λένε: ο άρτος και ο οίνος μετά την μετουσίωση γίνεται Χριστός και περιέχει όλη τη θεότητα ..μα από την άλλη φοβούνται μην κολλήσουν κορονοιο (από Ποιον άραγε;;;από το ψωμί; ή από τον Χριστό;..διότι αν είναι Χριστός όπως λένε, κολλάμε από Αυτόν !)>>.
Πρώτη παρατήρηση: και ο ιστορικός Χριστός "περιείχε όλη τη θεότητα" αλλά … πέθανε πραγματικά. Το επιχείρημα της θεότητας δεν στέκει. Κάπου αλλού είναι το θέμα.
1. Παρόλο που η απορία που εκτίθεται μοιάζει λογική αυτή είναι η πλέον άστοχη ανάρτηση που έχω δει και το πρόβλημά της εντοπίζεται στη διάζευξη (είτε/είτε). Και τούτο διότι --με λίγες λέξεις-- το ΜΥΣΤΗΡΙΟ της Θείας Ευχαριστίας δεν είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο, είναι και το ένα και το άλλο. Είναι και ΧΡΙΣΤΟΣ (στο βάθος, στην ουσία της) αλλά είναι και ΨΩΜΙ-ΚΡΑΣΙ (στην επιφάνεια, στα Είδη της όπως λέμε). Είναι και τα δυο αλλά σε διαφορετικά οντολογικά (ή αν θέλουμε μυστηριολογικά) επίπεδα, και εδώ είναι που γίνεται το μπέρδεμα. Το Μυστήριο ΔΕΝ είναι επουδενί μονοεπίπεδο !!! Τα επίπεδα της μυστηριακής πραγματικότητας αυτής, της Ευχαριστίας, είναι ΔΥΟ και όχι ένα. Στο επίπεδο της ΟΥΣΙΑΣ, της ΑΛΗΘΕΙΑΣ της, το μυστήριο είναι ΧΡΙΣΤΟΣ. Στο επίπεδο όμως του ΤΡΟΠΟΥ ΜΕΤΑΛΗΨΗΣ ΤΗΣ, των ΣΥΜΒΕΒΗΚΟΤΩΝ του Μυστηρίου, είναι άρτος και οίνος. Δύσκολα πράγματα, όχι απλά. Άρα η διάζευξη (είτε/είτε) δεν κολλάει εδώ διότι τα θεωρεί όλα μονοδιάστατα, μονοεπίπεδα, μυστικιστικά όχι οντολογικά. Μια ανάγνωση της Κατήχησης της Καθολικής Εκκλησίας θα διαφώτιζε, έναν καθολικό τουλάχιστον. Άλλο "μυστηριακή ΟΥΣΙΑ" (πραγματικότητα) και άλλο "μυστηριακά ΕΙΔΗ" (καλύμματα). Εδώ την πατάνε όλοι γιατί σκέφτονται μονοδιάστατα. Και να την πατάνε ορθόδοξοι (που δεν κάνουν διακρίσεις αλλά τα βλέπουν όλα ένα πράμα, ολιστικά, μυστικιστικά) το καταλαβαίνω. Οι καθολικοί όμως .....?? Εξηγούμαι.
2. Έχω ήδη γράψει 10 σελ. εδώ στο ΦΒ για το θέμα. Το κείμενο, αυτό (που είναι πολύ πιο αναλυτικό αλλά για τους μυημένους, τους θεολόγους) βρίσκεται παρακάτω στη σελίδα μου. Παραταύτα, θα σας το πω όσο πιο απλά μπορώ. Την ανθρωπότητα και τη θεότητα του Χριστού τις διακρίνουμε αχώριστα σαν δυο εντελώς διαφορετικά ΕΠΙΠΕΔΑ της ΙΔΙΑΣ θεανθρώπινης πραγματικότητας (που ούτε χωρίζουμε ούτε συγχέουμε) που ονομάζουμε ΧΡΙΣΤΟ. Κατ΄αναλογία τον άρτο και τον οίνο του μυστηρίου της Ευχαριστίας, από τη μια μεριά, και το σώμα και το αίμα του Χριστού, από την άλλη, τα διακρίνουμε αχώριστα σαν δυο εντελώς διαφορετικά επίπεδα της ίδιας μυστηριακής πραγματικότητας (που ούτε χωρίζουμε ούτε συγχέουμε) και που ονομάζουμε ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ. "Αδιαιρέτως αλλά και ασυγχύτως" είναι το μυστικό της θεώρησης (σύμφωνα με τη Σύνοδο της Χαλκηδόνας), τόσο της "πραγματικότητας-Χριστός" όσο και της "πραγματικότητας-Ευχαριστία". Γι' αυτό δεν στέκει η διάζευξη της ανάρτησης (είτε ψωμί/είτε Χριστός). Δεν μπορούμε να βλέπουμε μονοφυσιτικά ούτε τον Χριστό, ούτε την Ευχαριστία.
3. Κανείς δεν είπε ότι θα κολλήσουμε οπωσδήποτε αν κοινωνήσουμε (ειδικά οι καθολικοί λόγω διαφορετικού τρόπου μετάδοσης). Είπαμε όμως ότι επειδή "ο άρτος και ο οίνος" είναι απόλυτα διακριτά (αν και αχώριστα) από "το σώμα Του και το αίμα Του" δεν αποκλείεται και να κολλήσουμε. Και συνεπώς ότι πρέπει να πάρουμε προφυλάξεις για τους άλλους. Αυτό είπε η Ιεραρχία. Είπε ότι δεν πρέπει να εξαναγκάζουμε ηθικά τον Χριστό να κάνει ένα επιπλέον θαύμα για να μην κολλήσουμε. Όχι από Αυτόν (από το σώμα και το αίμα Του) αλλά από τη μετάδοση των μυστηριακών Ειδών (του άρτου και του οίνου) που σαν «μυστηριακά Είδη» διατηρούν τις φυσικές τους ποιότητες (τη μοριακή τους δομή κ.λπ.). Σιγά και τι έγινε, οι Καθολικοί παραδοσιακά κοινωνούσαμε με μόνον τον άγιο άρτο. Αλήθεια, πότε είπε η Καθολική Εκκλησία ότι τα φυσικά χαρακτηριστικά ("συμβεβηκότα") του άρτου και του οίνου (που είναι σώμα και αίμα Χριστού) δεν παραμένουν ακέραια ως "συμβεβηκότα" (όχι ως "ουσία") ? Ότι λ.χ. δεν μουχλιάζουν ή δεν ξυνίζουν στο δισκοπότηρο αν τα αφήσεις ? (Γι' αυτό και οι ορθόδοξοι τα ξεραίνουν την Μ. Πέμπτη). Ότι ένα ποντίκι δεν μπορεί να τα φάει (όπως συνέβη στο παρελθόν)? Δεν είπαμε να μην πάμε να μεταλάβουμε, βεβαίως και να πάμε αν πιστεύουμε και έχουμε ανάγκη. Είπαμε ότι χρειάζεται προσοχή στον τρόπο μετάδοσης της Θ. Κοινωνίας όπως το καθορίζει υπεύθυνα για τους πιστούς η κάθε Εκκλησία ανάλογα με τις περιστάσεις. Και ότι αυτό δεν σημαίνει έλλειψη πίστης αλλά ανάληψη ευθύνης από τις Ιεραρχίες.
4. Πάντα λέω με έμφαση ότι "δεν μεταλαμβάνουμε τον Ιησού Χριστό" ΕΤΣΙ ΑΠΛΑ, αλλά ότι "μεταλαμβάνουμε τον Χριστό ΕΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩ". Δηλ. αγιοπνευματικά διαμεσολαβημένο από κτιστές πραγματικότητες (άρτο και οίνο) με συγκεκριμένες φυσικές ποιότητες. ΑΠΛΑ, χωρίς διαμεσολάβηση, αλλά «πρόσωπο προς πρόσωπο», θα μεταλαμβάνουμε τον Χριστό στη Βασιλεία του Θεού, στα Έσχατα. Νοιαστήκαμε μήπως ποτέ να πληροφορηθούμε τι συνεπάγεται αυτό το ΕΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩ, αυτή η διαμεσολάβηση ? Όχι, αλλά ξέρουμε να ανεβάζουμε τους τόνους και να μιλάμε σαν αθεολόγητοι και ανυπάκουοι στην Ιεραρχία. Λυπάμαι, ειδικά για τους Καθολικούς. Γιατί οι άλλοι έχουν μια μυστικιστική αντίληψη για την Θ. Ευχαριστία που δεν διακρίνει τίποτα (δηλ. ουσία/συμβεβηκότα) και τα θεωρεί όλα ένα υπερφυσικό πράγμα. Από τη μια η θεολογία δεν μας ενδιαφέρει (μάλλον απαξιωτικά μιλάμε) αλλά από την άλλη αποφθεγγόμαστε για την πίστη των άλλων και της Ιεραρχίας. Μπράβο μας.
5. Πότε είπε η Καθολική θεολογία ότι όταν μεταλαμβάνουμε τον άγιο άρτο ο Χριστός μπαίνει στο processus του βιολογικού μεταβολισμού μας? Που πράγματι θα έμπαινε αν ο άγιος άρτος ήταν ΕΤΣΙ ΑΠΛΑ ο Χριστός (όπως λέει η ανάρτηση). Η ταύτιση Χριστού και αγίου άρτου είναι αγιοπνευματική, δεν είναι φυσική (σαν ένα υπερφυσικό "πράγμα")!! Η μετάληψη και η κοινωνία του Χριστού --μέσω του αγίου άρτου-- είναι αγιοπνευματική, δεν είναι φυσική !!! Αυτό ακριβώς σημαίνει το ΕΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩ. Δεν χωνεύουμε στο στομάχι μας τον Χριστό ούτε τον μεταβολίζουμε βιολογικά. Είναι Αυτός που μας "μεταβολίζει αγιοπνευματικά" στον Εαυτό Του όπως λέει υπέροχα ο Αυγουστίνος. Αυτό όμως που μεταβολίζουμε σίγουρα βιολογικά --και εδώ είναι το θέμα του τρόπου μετάδοσης της Ευχαριστίας αλλά και των ιώσεων-- είναι ό άρτος και ο οίνος (δηλ. τα μυστηριακά Είδη με τις φυσικές τους ιδιότητες), όχι το σώμα και το αίμα του Χριστού καθαυτά (το μυστήριο της Ευχαριστίας). Διότι η Θ. Ευχαριστία είναι "μυστήριον", όχι "υπερφυσικό πράγμα", μυστικιστικά και αδιάκριτα (ολιστικά) θεωρούμενο, κάτι σαν "θείο ψωμάκι και κρασάκι", παρόλο που δυστυχώς έτσι τη βλέπουμε. Αυτά κάνει ο πολύς μυστικισμός της θεώρησης...
6. Εγώ αν βρισκόμουν κάπου που δεν υπήρχε καθολική εκκλησία, τώρα στις γιορτές, και ήθελα να μεταλάβω, θα πήγαινα στην ορθόδοξη και θα μεταλάμβανα με τη λαβίδα, χωρίς ενδοιασμό. Ούτε που θα σκεφτόμουνα τίποτα, ειλικρινά. Αλλά από μια ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ κατάσταση, αντιμετώπιση δική μου (πες την πίστη, πες την μυστικισμό, πες την σπιντάρισμα), δεν μπορούμε να βγάζουμε θεολογικά και ποιμαντικά συμπεράσματα. Αυτό θέλω να πω.
Γι΄αυτά λοιπόν και για άλλα πολλά --και κυρίως για την ένταση της συζήτησης-- με έχει πιάσει θεολογική λιγούρα.
