"Προσδοκώ ανάσταση νεκρών" - Ταφή και αποτέφρωση - Έθιμο και δόγμα

Α. Σχετικά με την απόφαση της "θεσμικής εκκλησίας" --και όχι της "εκκλησίας" γενικά και περιληπτικά-- για την καύση των νεκρών.

Νομίζω ότι η εξόδιος ακολουθία αφορά τους συγγενείς και φίλους του εκλιπόντος και ευρύτερα το πλήρωμα των πιστών χριστιανών. Είναι εξ ονόματος αυτών, πιστεύω, που ψάλλεται η ακολουθία. Όχι εξ ονόματος του ιερατείου της εκκλησίας (θεσμική εκκλησία). Και ψάλλεται για να δηλώσουμε εμείς, οι συγγενείς και φίλοι και οι λοιποί πιστοί, την αλληλεγγύη μας προς τον απελθόντα, όποια κι αν ήταν η ζωή του. Διότι ουκ έστιν άνθρωπος ως ζήσεται και ουχ αμαρτήσει. Για μας γίνεται η ακολουθία.

Κάποιος βέβαια θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι χρειάζονται οι δεήσεις του ιερατείου της εκκλησίας ως διαμεσολάβηση (του ιερατείου) μεταξύ του απελθόντος και του Θεού. Αυτό είναι βλάσφημο. Διότι η μόνη, αποκλειστική και επαρκέστατη διαμεσολάβηση, ή μάλλον "μεσιτεία", μεταξύ του κάθε πιστού (ζώντος ή κεκοιμημένου) και του Θεού (Πατέρα) εν αγίω Πνεύματι είναι ο "άνθρωπος Ιησούς Χριστός" (ο Μεσίτης), "ο καθήμενος στα δεξιά του Πατρός" υπέρ ημών πάντων, δικαίων και αδίκων. Αυτή ήταν η πίστη της Αποστολικής Εκκλησίας. Πότε θα την πάρουμε στα σοβαρά (κυρίως το ιερατείο);
Αυτά τα ολίγα...

Β. Η ταφή ή η αποτέφρωση είναι θέμα δικό μας, του καθήκοντος δηλ. που έχουμε έναντι του νεκρού. Δεν αφορά διόλου τον Θεό, δεν τον νοιάζει αν κάποιος τάφηκε, κάηκε ή τον έφαγαν τα ψάρια σε ναυάγιο κ.λπ.. Η συζήτηση --σε ορισμένους τοίχους πολύ έντονη--, υποδηλώνει τη σύγχυση που γίνεται μεταξύ "πίστης" και "εθίμου", νεκρικού εν προκειμένω, ή (για τις παραδοσιακές εκκλησίες) μεταξύ "δόγματος πίστεως" και "θρησκευτικού εθίμου". Το τελευταίο έχει έντονα λαογραφικά στοιχεία που ποικίλουν από λαό σε λαό και από εποχή σε εποχή. Τι σχέση μπορεί να έχει το ένα με το άλλο δεν καταλαβαίνω. Βεβαίως σε λαούς καραμπινάτα παραδοσιακούς όπως είναι ο ελληνικός η "πίστη" και το "έθιμο" συγχέονται και γίνονται όλα κουλουβάχατα. Η πίστη στον Ιησού Χριστό ως μοναδικό σωτήρα, η προσδοκία της ανάστασης των νεκρών στα Έσχατα και η πίστη στην αιώνια ζωή μαζί Του στη Βασιλεία ανάγονται στο "δόγμα". Η ταφή ή η αποτέφρωση ανάγονται στο "έθιμο". Μην τα μπερδεύουμε. Και το χειρότερο: μην αντιστρέφουμε τη σχέση τους. Διότι η εμμονή στο "έθιμο" (στη "συνήθεια") συνοδεύεται συνήθως με παραγνώριση του "δόγματος" (της "πίστης") και τυπολατρεία !!

Εδώ ακριβώς --στη σύγχυση μεταξύ πίστεως, δόγματος και εθίμου, συνήθειας-- βρίσκεται και η τεράστια παρανόηση στην εκκλησία για την "παράδοση". Την τελευταία τη συγχέουν με τα εκκλησιαστικά έθιμα (συνήθεια) ενώ "παράδοση" σημαίνει την "μεταλαμπάδευση της πίστης" στον Χριστό, του "ευαγγελίου" δηλ., από τους Αποστόλους και εξής στις επόμενες γενεές. Και εδώ πάλι .. κουλουβάχατα. Κάπου έχω βαρεθεί να τα λέω και να τα ξαναλέω και τα κεφάλια να παραμένουν αγύριστα. Γιατί όμως;

Όσα και να τους εξηγήσεις δεν πρόκειται να σε ακούσουν διότι είμαστε … παραδοσιαρχικοί ως λαός. Το άγιο Πνεύμα που "μεταγράφει" τις παλιές συνήθειες στις νέες ιστορικο-πολιτισμικές συνθήκες, έτσι ώστε όλα να δείχνουν πάντα στον ίδιο Χριστό, μένει απέξω, ούτε που το υπολογίζουμε !!!!! Αυτά όλα είναι παραγνώριση του αγίου Πνεύματος και άγνοια του έργου Του στην Ιστορία καθότι το μόνο που μετράει είναι ….η παραδοσιαρχία. Νομίζουν ότι ο Παράκλητος εγγυάται την "απλή επανάληψη" του παρελθόντος, του "παραδεδομένου" όπως λένε με αυταρέσκεια και γεμίζει το στόμα τους, ενώ Αυτός εγγυάται τον "πιστό καινισμό" ! Τον εσχατολογικό καινισμό του παρελθόντος στο σήμερα έτσι ώστε, σταδιακά, οι άνθρωποι στην εκκλησία να πορεύονται προς προυπάντηση του Κυρίου που έρχεται από τα Έσχατα. Ακριβώς όπως το περιγράφει η παραβολή των δέκα παρθένων …

Μήπως τελικά το λάδι στα φανάρια των παρθένων είναι το άγιο Πνεύμα του εσχατολογικού καινισμού ;;

Γ. Σχετικά με τα περί ταφής και αποτέφρωσης θα ήθελα να παρατηρήσω ότι στην προοπτική του "προσδοκώ ανάσταση νεκρών" οι όλες σχετικές συζητήσεις περί νεκρικών "εθίμων", παλαιών και νέων, σχετικοποιούνται ριζικά.

1. Ο "άνθρωπος" δεν είναι ούτε μόνο η ψυχή του ούτε μόνο το σώμα του αλλά το συναμφότερο, η μοναδική και ανεπανάληπτη διαπλοκή τους, ας το πούμε έτσι, που όμως με τον θάνατο καταλύεται. Έτσι καταλύεται ο υπαρκτός άνθρωπος, ο συγκεκριμένος, ως "άνθρωπος". Η ψυχή του ανθρώπου δεν είναι αθάνατη από τη φύση της (όπως πίστευαν και πιστεύουν οι πλατωνίζοντες) αλλά από τη χάρη του Θεού συνεχίζει να υπάρχει μέχρι την τελική ανάσταση. Διότι η ψυχή (όπως και το σώμα) είναι εξίσου κτιστή και όχι άκτιστη. Μόνον ο Θεός είναι άκτιστος και η ψυχή δεν είναι θεία αλλά ανθρώπινη. Συνεπώς ουσία του υπαρκτού ανθρώπου δεν είναι η ψυχή του μόνο (όπως τείνουμε να πιστεύουμε) αλλά η συγκεκριμένη και μοναδική διαπλοκή σώματος και ψυχής.

2. Από την άλλη πλευρά μια θεώρηση της "ανάστασης" του Χριστού ως "εξαΰλωση" του σώματός Του θα συνεπαγόταν μια μελλοντική ανάσταση πνευμάτων και όχι σωμάτων (γιατί θα γίνουμε όπως ο αναστημένος Χριστός), κάτι που είναι αντίθετο προς την προσδοκία της αποστολικής εκκλησίας. Το ιστορικό σώμα του Χριστού ΔΕΝ εξαΰλώθηκε αλλά αναστήθηκε εσχατολογικά στην ιστορία μας, και τέτοιος ο Χριστός, ως αναστημένος εν σώματι, αναλήφθηκε και κάθισε στα δεξιά του Πατρός. Δηλαδή --για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά που αξίζει ό,τι αξίζει-- το υλικό σώμα Του μεταμορφώθηκε πλήρως από το άγιο Πνεύμα και, παραμένοντας υλικό, ανθρίπνο σώμα (αυτό είναι σημαντικό) έλαβε τα χαρακτηριστικά του αγίου Πνεύματος, έγινε "σώμα αγιοπνευματικό". "Πνευματικόν σώμα" το ονομάζει ο Παύλος που σημαίνει όχι σώμα "εκπνευματισμένο", εξαυλωμένο" αλλά "αγιοπνευματικό" (Εμείς βέβαια στη γλώσσα μας και με το πλατωνικό μας υπόβαθρο δεν το καταλαβαίνουμε έτσι, δυστυχώς).

3. Νομίζω ότι ενώ κατά κάποιον τρόπο, πριν την ανάσταση, το σώμα Του ήταν ο φορές του αγίου Πνεύματος, μετά την ανάσταση η σχέση αντιστράφηκε και το άγιο Πνεύμα έγινε ο φορέας του σώματός Του. Τώρα το άγιο Πνεύμα περιβάλλει στους αιώνες εξ ολοκλήρου το σώμα Του. Είναι μια μεταφορά αυτό, που αξίζει ό,τι αξίζει... γιατί "μεταφυσική της ανάστασης" δεν μπορούμε να κάνουμε επουδενί.