Η αυθεντία των Πατέρων και το χαλκηδόνιο παράδειγμα
Η ανάρτηση είναι προγραμματική και απαρτίζεται από δυο μέρη. Εκφράζει, στο δεύτερο μισό της, την επικέντρωση των ενδιαφερόντων μου, την τελευταία πενταετία, στην ιστορική και συγκεκριμένη ανθρωπότητα του Λόγου-Χριστού. Δυο πράγματα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος της ανάρτησης : 1. Το χαλκηδόνιο "ασυχύτως" (με το οποίο σχετίζεται άμεσα η θεολογία περί πατερικής αυθεντίας) και 2. η "αντιστροφή του χαλκηδόνιου παραδείγματος" (με την οποία σχετίζεται μια λανθασμένη, μονοφυσιτίζουσα θεώρηση του Χριστού - και συνεπώς της πατερικής αυθεντίας).
Τίποτα δεν μου προκαλεί τόση θεολογική αλλεργία όσο το "μονοφυσιτικό ερμηνευτικό παράδειγμα" (στη Χριστολογία και επέκεινα). Ούτε και ο εθνοφυλετισμός !!! Διότι το κυρίαρχο αυτό "παράδειγμα" στην Ανατολή, το "αλεξανδρινό" (παλαιό και νέο), το ξένο προς την αντιοχειανή αλλά και τη ρωμαϊκή παράδοση, υποσκάπτει ΕΚ ΘΕΜΕΛΙΩΝ την ιστορική, την πραγματική ανθρωπότητα του Χριστού - και συνεπώς του ανθρώπου (εν Χριστώ). Αυτή είναι η κριτική που του απευθύνω.
Η αυθεντία των Πατέρων
Tassias Georgius Ο Χριστός υπάρχει και σήμερα όπως υπήρχε και τότε. Πατέρες υπάρχουν και σήμερα όπως υπήρχαν και τότε. Άγιο πνεύμα υπάρχει σήμερα; Σιγουρα υπάρχει. Αφού υπάρχει αυτή η αναγκαία προϋπόθεση τότε μπορεί να γίνει να υπάρξει και να εφαρμοστεί άριστη σύγχρονη θεολογία και ποιμαντική. Όσο μελετούμε όσο προσευχόμαστε τόσο ο Χριστος μας φωτίζει και μας οδηγεί στην πραγματικότητα της ζωής. Η εκκλησία αναγνωρίζει έτσι τις λανθασμένες απόψεις «θεοφόρων» και τις αναθεωρεί. Δεν είναι κακό είναι μάλιστα υποχρέωση.
🤔 Αυτή είναι η γνώμη μου.
Kostas Agoras "Η εκκλησία αναγνωρίζει έτσι τις λανθασμένες απόψεις «θεοφόρων» και τις αναθεωρεί. Δεν είναι κακό είναι μάλιστα υποχρέωση." -
Συμφωνώ και επαυξάνω. Γιατί τάχα ; Διότι τις απόψεις των Πατέρων πρέπει να τις βλέπουμε κατά το χριστολογικό πρότυπο "αδιάρετα και ασύγχυτα" ως "θείες" και "ανθρώπινες" (όχι μόνο ως "θείες" !!!!!). Δηλαδή, ενώ από την μια πλευρά είναι αγιοπνευματικά εμπνευσμένες ("θείες"), από την άλλη πλευρά είναι ιστορικά σχετικές, χαρακτηρίζονται από ριζική "ιστορικότητα" ("ανθρώπινες"). Και ακριβώς για τον τελευταίο αυτό λόγο πρέπει να κρίνονται αγιοπνευματικά στο σήμερα και να μεταγράφονται ερμηνευτικά. Όχι να μεταφέρονται αυτούσια και άκριτα στο σήμερα σαν αν ήταν θέσφατα, κορανικώ τω τρόπω !!!
Ελένη Λιντζαροπούλου Θα συμφωνήσω περί της αυθεντίας και της σχετικότητας των απόψεων των Πατέρων. Πατέρες και Μητέρες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Βεβαίως κάποτε θέσαμε ως κριτήριο (ευφυώς) τα περί συμφωνίας, σημαντικό και σεβαστό, αλλά και η συμφωνία Πατέρων υπόκειται σε αναθεώρηση....όλα υπόκεινται σε αναθεώρηση τα ανθρώπινα. Η αυθεντικότητα και η αξιωματική αλήθεια των απόψεων είναι κάτι που αφορά νομίζω μόνο τον Χριστό.
Το χαλκηδόνιο παράδειγμα
Costantino Liasco Τελικά η Χριστολογία είναι το Α και το Ω των πάντων. Δηλαδή ο ίδιος ο Χριστός. Ένας εξαϋλωμένος Χριστός, θα δημιουργήσει και μια εξαϋλωμένη (άχρονη, ανιστορική) Εκκλησία κ.ο.κ.
Kostas Agoras Ακριβώς (τα λέει και το προσεχές βιβλίο αλλά και το προηγούμενο). Η Χριστολογία είναι το κλειδί ολόκληρης της θεολογίας και της πράξης. Αν κάτι δεν πάει καλά (όπως εδώ λ.χ. στους Πατέρες) αρχίζουμε τη διερεύνηση από τη Χριστολογία, από το χριστολογικό υπόβαθρο της δυσλειτουργίας. Η Ανατολή έγινε τελικά πολύ μονοφυσιτίζουσα στο ύφος και στο ήθος (όχι στο δόγμα, στο τυπικό δηλ. μέρος). Και αυτό φαίνεται λ.χ. στην λανθασμένη αντίληψη περί αυθεντίας των Πατέρων.
Costantino Liasco Έχετε δίκιο. Αποδεικνύεται κι από την πρακτική.
Kostas Agoras Costantino Liasco Μα μόνον από την πρακτική βγαίνουν τα τελικά συμπεράσματα που επαληθεύουν ή διαψεύδουν τη θεωρία
Kostas Agoras Βεβαίως. Στο καινούργιο βιβλίο (θα κυκλοφορήσει το Μάρτιο) κάνω και ιστορικο-θεολογική ανάλυση, γιατί δηλ. η Ανατολή έφτασε ως εκεί.
Costantino Liasco Kostas Agoras, αυτό συνδέεται και με το έντονο πλησίασμα Ορθόδοξης Εκκλησίας και Προχαλκηδόνιων;
Kostas Agoras Costantino Liasco Απόλυτα, και είναι λογικό. Αμφότεροι είναι "αλεξανδρινοί". Νεοαλεξανδρινοί οι Ορθόδοξοι, παλαιοαλεξανδρινοί οι Μιαφυσίτες (Κόπτες), όπου "αλεξανδρινός" = ουσιαστικά μιαφυσίτης "μια σύνθετος φύσις"). Στους νεοαλεξανδρινούς η προσέγγιση αυτή παίρνει τη μορφή του "μια σύνθετος ένωσις" (φύσεων).
Δεν μιλάω για τους παλαιοαλεξανδρινούς, τους πριν τη Χαλκηδόνα, αλλά στους μετά τη Χαλκηδόνα νεοαλεξανδρινούς (τους κακώς ονομαζόμενους νεοχαλκηδόνιους) το "ασυγχύτως" της Χαλκηδόνας πάει ουσιαστικά περίπατο !!
Και πάει περίπατο διότι αντιλαμβάνονται τη θεότητα και την ανθρωπότητα ΠΤΩΤΙΚΑ (σαν να κάνουν μεταξύ τους bras de fer στον Χριστό) και φυσικά νικάει η θεότητα και εξουδετερώνεται η ανθρωπότητα - μένει ΄'αδειο πουκάμισο- ως αδυνατότερη.
Kostas Agoras ΠΤΩΤΙΚΑ= αντιθετικά, εχθρικά. ΧΡΙΣΤΟΕΙΔΩΣ (ΜΗ-ΠΤΩΤΙΚΑ)= φιλικά, κοινωνιακά. Άλλο θεότητα και ανθρωπότητα σε αντίθεση και άλλο σε φιλία. Τούτο διότι τις έβλεπαν μέσα από τον εαυτό τους και συνθετικά (ολιστικά) - όχι μέσα από τον Χριστό και διαλεκτικά (σε κοινωνία). Τις έβλεπαν δηλ. φιλοσοφικά και όχι χριστολογικά, σχολαία και όχι χριστοειδώς, τις έβλεπαν μεταφυσικά (μέσα από τη "φύση" και μάλιστα σε πτώση), όχι μυστηριακά (μέσα από τη "χάρη"). Ξεκινούσαν τη θεώρησή τους από τις "φύσεις", συνθετικά θεωρούμενες (βλ. "ένωσις") πηγαίνοντας στο "πρόσωπο" (στον Χριστό). Δεν σκέφτονταν αντίστροφα όπως θα έπρεπε (ξεκινώντας από τον Χριστό-πρόσωπο και πηγαίνοντας στις φύσεις, στη θεότητα και στην ανθρωπότητα, διαλεκτικά θεωρούμενες). Έκαναν δηλ. αντιστροφή του ερμηνευτικού πρίσματος της χριστιανικής θεολογίας, του πρίσματος χάριτος, και αντί να βλέπουν την φύση και τις φύσεις μέσα από το πρίσμα του προσώπου και της υπόστασης του Χριστού έβλεπαν, αντίθετα, το πρόσωπο και την υπόσταση μέσα από το πρίσμα της φύσης (Κύριλλος) και των φύσεων (Νεστόριος). Έτσι η προσέγγιση της Χριστολογίας, παρά τις αναμφίβολα αγαθές προθέσεις τους, ήταν τελικά πτωτική (καθότι μετέβαινε από τις φύσεις στο πρόσωπο - "φυσιοκρατικά").
Μόνο η Χαλκηδόνα προσπάθησε να δει τη θεότητα και την ανθρωπότητα (φύσεις) αντίστροφα, ξεκινώντας μέσα από τον Χριστό. Και τι είδε ως "ενυπόστατες εν προσώπω" (="προσωποκρατικά"), όχι ως "γυμνές", ως καθαυτές (="φυσιοκρατικά"). Ούτε πριν ούτε μετά όμως τις είδαν έτσι. Έβλεπαν τον Χριστό μέσα από τις "φύσεις" (βλ. "μια σύνθετος υπόστασις"), έκαναν "μετα-φυσική Χριστολογία" (μέσα από τη "φύση") και όχι αντίστορφα "μυστηριακή Χριστολογία" (μέσα από τη "χάρη") !! Μέσα σε αυτό το "σύνθετος" (υπόστασις), πήγαινε περίπατο το διαλεκτικό (και όχι συνθετικό) "ασυγχύτως" της Χαλκηδόνας !! Έτσι η διαλεκτική "θε-ανθρωπία" του Χριστού (με παύλα για να επισημανθεί το κοινωνιακό ασυγχύτως) θεωρήθηκε … συνθετικά ως υπερφυσική "θενανθρωπία" (χωρίς παύλα). Και αυτό σήμαινε, επί της ουσίας, τη νίκη του μονοφυσιτισμού επί της Χαλκηδόνας. Έτσι μόνο γίνεται κατανοητό το revival του "μονοφυσιτικού παραδείγματος" και η μεταγενέστερη ανακύκλωσή του στον "μονθελητισμό" και τον "μονοενεργητισμό" της Ανατολής.
Αυτή είναι με λίγα λόγια η ουσία της τραγωδίας στην ιστορία της Χριστολογίας, η τραγωδία της "φυσιοκρατίας" και του "αλεξανδρινισμού", τόσο παλαιού (Κοπτικού) όσο και νέου (Ορθόδοξου). Και λυπάμαι αν το λέω χωρίς μισόλογα, παρρησία. Αν το συνειδητοποιήσουμε και το επωμισθούμε αυτό το μονοφυσιτίζον (=αλεξανδρινό) παρελθόν μας μπορούμε να αλλάξουμε σήμερα τη συνέχεια της Ιστορίας μέσω εσχατολογικού καινισμού του παρελθόντος μας από Αυτόν που είπε "Ιδού ποιώ πάντα καινά"...
Kostas Agoras "Η εκκλησία αναγνωρίζει έτσι τις λανθασμένες απόψεις «θεοφόρων» και τις αναθεωρεί. Δεν είναι κακό είναι μάλιστα υποχρέωση." -
Συμφωνώ και επαυξάνω. Γιατί τάχα ; Διότι τις απόψεις των Πατέρων πρέπει να τις βλέπουμε κατά το χριστολογικό πρότυπο "αδιάρετα και ασύγχυτα" ως "θείες" και "ανθρώπινες" (όχι μόνο ως "θείες" !!!!!). Δηλαδή, ενώ από την μια πλευρά είναι αγιοπνευματικά εμπνευσμένες ("θείες"), από την άλλη πλευρά είναι ιστορικά σχετικές, χαρακτηρίζονται από ριζική "ιστορικότητα" ("ανθρώπινες"). Και ακριβώς για τον τελευταίο αυτό λόγο πρέπει να κρίνονται αγιοπνευματικά στο σήμερα και να μεταγράφονται ερμηνευτικά. Όχι να μεταφέρονται αυτούσια και άκριτα στο σήμερα σαν αν ήταν θέσφατα, κορανικώ τω τρόπω !!!
Ελένη Λιντζαροπούλου Θα συμφωνήσω περί της αυθεντίας και της σχετικότητας των απόψεων των Πατέρων. Πατέρες και Μητέρες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Βεβαίως κάποτε θέσαμε ως κριτήριο (ευφυώς) τα περί συμφωνίας, σημαντικό και σεβαστό, αλλά και η συμφωνία Πατέρων υπόκειται σε αναθεώρηση....όλα υπόκεινται σε αναθεώρηση τα ανθρώπινα. Η αυθεντικότητα και η αξιωματική αλήθεια των απόψεων είναι κάτι που αφορά νομίζω μόνο τον Χριστό.
Το χαλκηδόνιο παράδειγμα
Costantino Liasco Τελικά η Χριστολογία είναι το Α και το Ω των πάντων. Δηλαδή ο ίδιος ο Χριστός. Ένας εξαϋλωμένος Χριστός, θα δημιουργήσει και μια εξαϋλωμένη (άχρονη, ανιστορική) Εκκλησία κ.ο.κ.
Kostas Agoras Ακριβώς (τα λέει και το προσεχές βιβλίο αλλά και το προηγούμενο). Η Χριστολογία είναι το κλειδί ολόκληρης της θεολογίας και της πράξης. Αν κάτι δεν πάει καλά (όπως εδώ λ.χ. στους Πατέρες) αρχίζουμε τη διερεύνηση από τη Χριστολογία, από το χριστολογικό υπόβαθρο της δυσλειτουργίας. Η Ανατολή έγινε τελικά πολύ μονοφυσιτίζουσα στο ύφος και στο ήθος (όχι στο δόγμα, στο τυπικό δηλ. μέρος). Και αυτό φαίνεται λ.χ. στην λανθασμένη αντίληψη περί αυθεντίας των Πατέρων.
Costantino Liasco Έχετε δίκιο. Αποδεικνύεται κι από την πρακτική.
Kostas Agoras Costantino Liasco Μα μόνον από την πρακτική βγαίνουν τα τελικά συμπεράσματα που επαληθεύουν ή διαψεύδουν τη θεωρία
Kostas Agoras Βεβαίως. Στο καινούργιο βιβλίο (θα κυκλοφορήσει το Μάρτιο) κάνω και ιστορικο-θεολογική ανάλυση, γιατί δηλ. η Ανατολή έφτασε ως εκεί.
Costantino Liasco Kostas Agoras, αυτό συνδέεται και με το έντονο πλησίασμα Ορθόδοξης Εκκλησίας και Προχαλκηδόνιων;
Kostas Agoras Costantino Liasco Απόλυτα, και είναι λογικό. Αμφότεροι είναι "αλεξανδρινοί". Νεοαλεξανδρινοί οι Ορθόδοξοι, παλαιοαλεξανδρινοί οι Μιαφυσίτες (Κόπτες), όπου "αλεξανδρινός" = ουσιαστικά μιαφυσίτης "μια σύνθετος φύσις"). Στους νεοαλεξανδρινούς η προσέγγιση αυτή παίρνει τη μορφή του "μια σύνθετος ένωσις" (φύσεων).
Δεν μιλάω για τους παλαιοαλεξανδρινούς, τους πριν τη Χαλκηδόνα, αλλά στους μετά τη Χαλκηδόνα νεοαλεξανδρινούς (τους κακώς ονομαζόμενους νεοχαλκηδόνιους) το "ασυγχύτως" της Χαλκηδόνας πάει ουσιαστικά περίπατο !!
Και πάει περίπατο διότι αντιλαμβάνονται τη θεότητα και την ανθρωπότητα ΠΤΩΤΙΚΑ (σαν να κάνουν μεταξύ τους bras de fer στον Χριστό) και φυσικά νικάει η θεότητα και εξουδετερώνεται η ανθρωπότητα - μένει ΄'αδειο πουκάμισο- ως αδυνατότερη.
Kostas Agoras ΠΤΩΤΙΚΑ= αντιθετικά, εχθρικά. ΧΡΙΣΤΟΕΙΔΩΣ (ΜΗ-ΠΤΩΤΙΚΑ)= φιλικά, κοινωνιακά. Άλλο θεότητα και ανθρωπότητα σε αντίθεση και άλλο σε φιλία. Τούτο διότι τις έβλεπαν μέσα από τον εαυτό τους και συνθετικά (ολιστικά) - όχι μέσα από τον Χριστό και διαλεκτικά (σε κοινωνία). Τις έβλεπαν δηλ. φιλοσοφικά και όχι χριστολογικά, σχολαία και όχι χριστοειδώς, τις έβλεπαν μεταφυσικά (μέσα από τη "φύση" και μάλιστα σε πτώση), όχι μυστηριακά (μέσα από τη "χάρη"). Ξεκινούσαν τη θεώρησή τους από τις "φύσεις", συνθετικά θεωρούμενες (βλ. "ένωσις") πηγαίνοντας στο "πρόσωπο" (στον Χριστό). Δεν σκέφτονταν αντίστροφα όπως θα έπρεπε (ξεκινώντας από τον Χριστό-πρόσωπο και πηγαίνοντας στις φύσεις, στη θεότητα και στην ανθρωπότητα, διαλεκτικά θεωρούμενες). Έκαναν δηλ. αντιστροφή του ερμηνευτικού πρίσματος της χριστιανικής θεολογίας, του πρίσματος χάριτος, και αντί να βλέπουν την φύση και τις φύσεις μέσα από το πρίσμα του προσώπου και της υπόστασης του Χριστού έβλεπαν, αντίθετα, το πρόσωπο και την υπόσταση μέσα από το πρίσμα της φύσης (Κύριλλος) και των φύσεων (Νεστόριος). Έτσι η προσέγγιση της Χριστολογίας, παρά τις αναμφίβολα αγαθές προθέσεις τους, ήταν τελικά πτωτική (καθότι μετέβαινε από τις φύσεις στο πρόσωπο - "φυσιοκρατικά").
Μόνο η Χαλκηδόνα προσπάθησε να δει τη θεότητα και την ανθρωπότητα (φύσεις) αντίστροφα, ξεκινώντας μέσα από τον Χριστό. Και τι είδε ως "ενυπόστατες εν προσώπω" (="προσωποκρατικά"), όχι ως "γυμνές", ως καθαυτές (="φυσιοκρατικά"). Ούτε πριν ούτε μετά όμως τις είδαν έτσι. Έβλεπαν τον Χριστό μέσα από τις "φύσεις" (βλ. "μια σύνθετος υπόστασις"), έκαναν "μετα-φυσική Χριστολογία" (μέσα από τη "φύση") και όχι αντίστορφα "μυστηριακή Χριστολογία" (μέσα από τη "χάρη") !! Μέσα σε αυτό το "σύνθετος" (υπόστασις), πήγαινε περίπατο το διαλεκτικό (και όχι συνθετικό) "ασυγχύτως" της Χαλκηδόνας !! Έτσι η διαλεκτική "θε-ανθρωπία" του Χριστού (με παύλα για να επισημανθεί το κοινωνιακό ασυγχύτως) θεωρήθηκε … συνθετικά ως υπερφυσική "θενανθρωπία" (χωρίς παύλα). Και αυτό σήμαινε, επί της ουσίας, τη νίκη του μονοφυσιτισμού επί της Χαλκηδόνας. Έτσι μόνο γίνεται κατανοητό το revival του "μονοφυσιτικού παραδείγματος" και η μεταγενέστερη ανακύκλωσή του στον "μονθελητισμό" και τον "μονοενεργητισμό" της Ανατολής.
Αυτή είναι με λίγα λόγια η ουσία της τραγωδίας στην ιστορία της Χριστολογίας, η τραγωδία της "φυσιοκρατίας" και του "αλεξανδρινισμού", τόσο παλαιού (Κοπτικού) όσο και νέου (Ορθόδοξου). Και λυπάμαι αν το λέω χωρίς μισόλογα, παρρησία. Αν το συνειδητοποιήσουμε και το επωμισθούμε αυτό το μονοφυσιτίζον (=αλεξανδρινό) παρελθόν μας μπορούμε να αλλάξουμε σήμερα τη συνέχεια της Ιστορίας μέσω εσχατολογικού καινισμού του παρελθόντος μας από Αυτόν που είπε "Ιδού ποιώ πάντα καινά"...
