Προβληματισμοί θεολογικο-πολιτικοί

Κάτι για τον τίτλο. Η θεολογία μεταφράζεται σε πολιτική μέσω της εκκλησιολογίας. Αλλοίμονο όμως αν αντιστρέψουμε τα πράγματα στη θεολογία και η πολιτική μεταφραστεί σε εκκλησιολογία και μάλιστα αν η τελευταία αναχθεί σε “ορθοδοξία” !! Διότι τότε η “ορθοδοξία” αυτή δεν θα είναι πια “εσχατο-μυστηριακή”, δεν θα δείχνει πια στα Έσχατα, στη Βασιλεία του Θεού και του Χριστού τη μέλλουσα. Θα είναι “ορθοδοξία ιστοριο-πολιτική” που θα δείχνει --τελικά-- στην Ιστορία των Εθνών του Κόσμου[1]. Θα είναι “εκ-κοσμικευμένη” στη ρίζα της. Και συνεπώς ακατάλληλη, ως “ορθοδοξία”, για την «εκκλησία» του Χριστού και του Θεού. Αυτήν που έχουμε --όσοι απανταχού της γης και ανεξαρτήτως Ομολογιών την έχουμε-- στις καρδιές και στην προσευχή μας.

0. «ΕΙΣΑΓΩΓΗ»

Δεν είμαι βέβαιος ότι οι αναγνώστες θα καταλάβουν καλά τι θέλω να πω στα παρακάτω. Και δεν είμαι βέβαιος διότι, παρόλες τις καλές τους προθέσεις να καταλάβουν, είναι ιστορικά μιασμένοι από τον «βυζαντινό virus της αντιστροφής». Εξηγούμαι λοιπόν από την αρχή με τη μορφή προτάσεων τις οποίες θα αναπτύξω στη συνέχεια.

α. Δεν εγγράφεται ο (εσχατολογικός) Χριστός στην (ιστορική) Ελλάδα, αλλά αντίστροφα, είναι η Ελλάδα (το Έθνος της δηλ.) που εγγράφεται (ενδεχομένως) στον Χριστό.

β. Τώρα, σε αυτή την εγγραφή, η Εκκλησία ως τρίτος (μεταξύ Χριστού και Ελλάδας) τι ρόλο (οφείλει να) παίζει;; Να πραγματοποιεί μυστηριακά και να "μαρτυρεί" για την εγγραφή της Ελλάδας στον Χριστό και να την υπερασπίζεται από την αντιστροφή της. Όχι να υπερασπίζεται την αντιστροφή της που είναι παγανιστική. Δηλ. την εγγραφή του Χριστού στην Ελλάδα. Διότι η τελευταία ειδωλοποιεί τον Χριστό κάνοντάς τον την επίσημη "θεότητα" της Ελλάδας. Που σημαίνει, εκπαγανίζει τον Χριστό.

γ. Όταν, συνειδητά ή ασυνείδητα, η Εκκλησία λειτουργεί αντίστροφα, γίνεται "αντι-εκκλησία", εθνική θρησκεία, και συνεπώς χάνει τη "μυστηριακότητά" της (ως Εκκλησία «του Χριστού»). Εκκοσμικεύεται --επί της ουσίας-- και εκπίπτει σε Εκκλησία «του Έθνους». Αυτά συνοπτικά θα αναλύσω παρακάτω, όσο κι αν ακούγονται απίστευτα.

….

Ο π. Μπαλάκος έγραψε εύστοχα στο ΦΜ. «Χρόνια τώρα βασανίζω το μυαλό μου για να συνδυάσω την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου με την εορτή των Ενόπλων δυνάμεων του Στρατού. Δεν έβγαλα ποτέ άκρη! Τι δουλειά έχει η Παναγία με τα άρματα μάχης, τα πολεμικά αεροπλάνα κλπ. Τι σχέση έχει ο συσχετισμός του προσώπου Της με τον στρατό; Τι σχέση έχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις με την συμβολή Της Θεοτόκου στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας; Καμία! Τότε μήπως παρεκτρεπόμαστε; Τότε μήπως --ας μου επιτραπεί-- βλασφημούμε το πρόσωπο της Θεοτόκου μιας που την μετατρέπουμε σε κάτι που ποτέ δεν ήταν και αγνοούμε αυτό που πραγματικά ήταν και αυτό που πραγματικά έκανε;»

Ο πραγματικός προβληματισμός και το όντως σκάνδαλο στη σχέση Εκκλησίας-Έθνους ορίζεται από το θεμελιώδες ερώτημα: "Τι είναι, τελικά, το Ευαγγέλιο; Η εθνική θρησκεία ενός λαού/ έθνους/ γένους (βλ. θρησκεία της αρχαίας πόλης-κράτους) ή τα Καλά Νέα για ολόκληρο τον κόσμο;". Το οποίο σημαίνει ότι το σκάνδαλο εντοπίζεται στον 4ο αι., ακριβώς στην εποχή του Θεοδοσίου όταν η χριστιανική εκκλησία απεδέχθη το να γίνει θρησκεία μια αυτοκρατορίας. Από εκεί και πέρα όλα τα άλλα είναι απλώς παρελκόμενα. Με μια όμως ουσιαστική (αν και σχετική) διαφορά. Ότι άλλες εκκλησίες ντρέπονται γι'αυτό το σκάνδαλο και προσπαθούν να το αποτινάξουν στην ιστορία τους (και το αποτίναξαν με διάφορους τρόπους) και άλλες, αντίστροφα, σεμνύνονται γι'αυτό και προσπαθούν να το διαιωνίσουν.

Η δυσκολία των αναγνωστών είναι να αποδεχτούν με κουράγιο ότι από τον 4ο αι. το "μυθικό Βυζάντιο" και η Εκκλησία του, η μήτρα δηλ. της Ορθοδοξίας, είναι σε ΛΑΘΟΣ ΔΡΟΜΟ (στον δρόμο της παγανιστικής αντιστροφής Χριστού-Έθνους) και ότι αυτός ο λάθος δρόμος της αντιστροφής έχει ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, "απο-μυστηριοποιεί" την Εκκλησία και συνεπώς την "εκπαγανίζει".

Η τελευταία πρόταση με λυπεί βαθιά αλλά δεν με σκανδαλίζει. Διότι, αντίθετα από τους αναγνώστες, υποστηρίζω (στο βιβλίο μου) ότι η "εκκλησιακότητα" των εκκλησιών δεν είναι απλώς "δώρο" αλλά είναι "δώρο-και-κατάκτηση". Δηλ. δεν είναι δεδομένη άπαξ δια παντός στην ιστορία, συντελεσμένα, αλλά χρειάζεται να κατακτάται κάθε φορά εκ νέου. Οι εκκλησίες στην ιστορία είναι πάντα "προληπτικές και από μέρους" εκκλησίες, ή αν θέλουμε είναι εκκλησίες "κατ'οικονομίαν". Εκκλησία "κατ'ακρίβεια" (δηλ. κυριολεκτικά εκκλησία) είναι μόνον αυτή στη Βασιλεία του Θεού, στα έσχατα. Ότι είναι "πριν" από τα έσχατα, δηλ. στην ιστορία, υπολείπεται εξ' ορισμού σε εκκλησιακότητα, διότι πηγαίνει πότε "εμπρός" (προς τη Βασιλεία) πότε "πίσω" (έναντι της Βασιλείας). Αυτή η θεώρηση --η εσχατοκεντρική και όχι πλέον ιστοριοκεντρική της εκκλησίας (εδώ είναι το μυστικό)-- ασφαλώς αποειδωλοποεί την εκκλησία και την σχετικοποιεί, με την έννοια ότι η εκκλησία στην ιστορία δεν θεωρείται πια αυταξία από μόνη της (είδωλο) αλλά ο δρόμος προς την Βασιλεία, προς τα έσχατα.

"Χριστιανοπαγανισμός", δηλ. παγανισμός (επί της ουσίας) ντυμένος (εξωτερικά) με χριστιανικά ρούχα. Έτσι έχω ονομάσει αυτή την από τον 4ο αι κ.ε. κατάσταση. Δεν μπορεί κανείς να κάνει κάτι άλλο από το να ξεσκεπάζει αυτή τη συλλογική κατάσταση με την ελπίδα της αφύπνησης, της συνειδητοποίησης και της μεταστροφής. Δηλ. της σωστής σχέσης Χριστού και έθνους σε μια "επαναχριστιανοποιμένη" (εκ νέου) εκκλησία.

Η σημερινή Ορθοδοξία πάσχει βαριά από το virus της "βυζαντινής αντιστροφής" (Χριστού και έθνους) το οποίο έχει κληρονομήσει, εσωτερικεύσει και που την συνοδεύει στην ιστορία.

Υπάρχουν προβλήματα "πρακτικά" και προβλήματα "πνευματικά", αυτοσυνειδησίας. Τα "πνευματικά" προβλήματα υποβαστάζουν και απολήγουν στα "πρακτικά". Όλα τα παραπάνω που έγραψα ανήκουν στα "πνευματικά" προβλήματα της εκκλησίας. Ο Τσίπρας με τον Ιερώνυμο, αντίθετα, ανήκει στα "πρακτικά". Χωρίς ειλικρινή ανατομία των "πνευματικών" προβλημάτων, μην ελπίζουμε να έχουμε σωστή και δίκαια λύση των "πρακτικών" προβλημάτων. Διότι ξεκινάμε από λάθος αφετηρίες.

Γράφοντάς τα αυτά δεν περιμένω κάτι σε θεσμικό και συλλογικό επίπεδο. Αλλά δεν μπορώ να μην επισημάνω τον βυζαντινό και μεταβυζαντινό "χριστιανοπαγανισμό" σύμφωνα με τον οποίον άλλαξε το αποστολικό πρόθεμα της "εκκλησίας". Και από "χριστοεκκλησία" έγινε "εθνοεκκλησία". Παραταύτα η Ιστορία δεν τελείωσε. Είναι και παραμένει ανοικτή στη χάρη του Θεού και τη δική μας ελευθερία. Αλλά και στη δική μας συνειδητοποίηση και ενδεχόμενη μεταστροφή.

Η όποια καταδίκη του "εθνοφυλετισμού" είναι αστεία (και γι΄αυτό και αναποτελεσματική) αν δεν ψάξουμε την "πνευματική υποδομή" του, τις ιστορικές ρίζες του, πίσω από ένα "ιστορικό συμβεβηκός" του 19ου αι. Και η "πνευματική υποδομή" του "εθνοφυλετισμού" είναι ο βυζαντινός και μεταβυζαντινός "χριστιανοπαγανισμός". Μην ζητάμε λοιπόν πολλά πράγματα από μια συνοδική καταδίκη και μη μας κάνει εντύπωση που δεν λαμβάνεται υπόψη

...

1. “ΕΛΛΗΝΕΣ”

Διάβαζα κάπου την απορία: "Μα τι είναι αυτό το πράγμα, να θέλουν να αλλάξουν τους Έλληνες;" Είναι, είπα μέσα μου, ότι ο καθένας μας έχει διαφορετικά όνειρα για τον τόπο αυτόν και τους κατοίκους του. Και τα όνειρά μας δεν συμπίπτουν... Είναι μάλλον αποκλίνοντα. Και έτσι δημιουργείται εύλογα απορία ... αλλά και δυναμικό γεγονός στην Ιστορία. Γιατί η "Ελλάδα", αντίθετα από ότι φανταζόμαστε, δεν είναι μια μεταφυσική και στατική πραγματικότητα, αλλά είναι δυναμικά ό,τι την κάναμε, την κάνουμε και θα την κάνουμε εμείς οι Έλληνες μέσα στον χρόνο. Μέσα από την ποικιλία των ονείρων μας και των επιλογών μας, γι'αυτήν και για τις μέλλουσες γενεές.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο θέμα, πολύ σοβαρό. Για τον Χριστιανό τουλάχιστον. Όταν λέω παραπάνω ότι η "Ελλάδα" (και η κάθε «Ελλάδα»), αντίθετα από ότι φανταζόμαστε, δεν είναι μια μεταφυσική πραγματικότητα, εννοώ ότι δεν ανήκει στη σφαίρα του "θείου", δεν είναι "θεά". Μόνον ο Θεός είναι "Θεός". Και ό,τι άλλο, πέραν του Θεού, τα Έθνη και οι Πατρίδες εν προκειμένω, είναι δημιουργήματα, κτιστές πραγματικότητες, δηλ. "μη-Θεός".

Για τη βιβλική-αποστολική πίστη, η όποια θεοποίηση των Εθνών και των Λαών, είναι βλασφημία (ειδωλολατρία), μην το ξεχνάμε. Ο κόσμος δεν το γνωρίζει, αλλά η "απο-θεοποίηση" (και όχι η “θεοποίηση” !!) των Εθνών και των Πατρίδων των ανθρώπων στην (μεταπτωτική) Ιστορία ανήκει στο βιβλικό "πιστεύω" των Χριστιανών. Άσχετο αν εμείς αυτό το "πιστεύω" το φέραμε στα μέτρα μας, προς ίδιον όφελος, και εγκαταστήσαμε (σχεδόν) την ειδωλολατρία με τις ευλογίες της Εκκλησίας μέσα μας. Άλλο λοιπόν "φιλοπατρία" και άλλο "ειδωλολατρία".

Υπό την έννοια αυτή, η "απο-μεταφυσικοποίηση", η “απο-θεοποίηση” της Πατρίδας (και η "ουδετεροθρησκεία" του Έθνους και του Κράτους της, συνακόλουθα) είναι κατραχάς βιβλική επιταγή ... Διότι ο “Θεός” και η “πίστη” εντάσσεται στο κοινωνικό γεγονός μέσω των συγκεκριμένων πολιτών της. Δεν “κεφαλαιοποιούνται” από το Κράτος και το Έθνος της Πατρίδας ως μεταφυσικό της περιεχόμενο. Η “εκ-κοσμίκευση”, δηλ. η “απο-θεοποίηση” των Πατρίδων και των Εθνών είναι βιβλική επιταγή ενώπιον του (μόνου) Θεού. Τουλάχιστον για τον Χριστιανό...

Σκόπιμο είναι λοιπόν  για την “Ελλάδα” (και για κάθε “Ελλάδα”) να αποφεύγουμε τη διελκυστίνδα του “εθνο-παγανισμού” (δηλ. της αποθέωσης του έθνους) και του “εθνο-μηδενισμού”. Στο μυστήριο του βαπτίσματος ο άνθρωπος και κατεπέκταση το έθνος, βρίσκεται μέσα στη διαλεκτική «άρνησης-και-κατάφασης». «Άρνησης» σε ένα επίπεδο (πτωτικό-ιστορικό) και «κατάφασης» σε ένα άλλο επίπεδο (αναστάσιμο-εσχατολογικό). Εμείς νομίζουμε ότι βρίσκεται απλά και μόνο σε ένα επίπεδο, αυτό της «κατάφασης». Και έτσι παρανοούμε θεμελιακά τη διαλεκτική του μυστηρίου και το εκπαγανίζουμε.

......

2. “ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣIΑ”

Αυτό το πράγμα, εμένα, ότι και να μου κάνετε, δεν το καταλαβαίνω ... Το θεωρώ μάλιστα ως το σοβαρότερο εκ των εκκλησιολογικών προβλημάτων της Ορθοδοξίας. Σας αφήνω να το μαντέψετε ... Είναι η "Εθνοεκκλησία", η σύγχυση και η μείξη σε μια πραγματικότητα του «έθνους» (της Ελλάδας λ.χ.) και της «εκκλησίας» (του Χριστού). Αυτό το δαιμόνιο χρειάζεται πολύ προσευχή και νηστεία για να βγει από τη εκκλησία. Χρειάζεται και διαρκή εξορκισμό. Αλλά επειδή η εκκλησία, όταν γίνει εθνοεκκλησία,  δεν μπορεί να είναι αυτή που θα εξορκίσει τον εαυτό της, εξορκιστής μάλλον θα είναι η ιστορία με τα αδιέξοδα και τις πιέσεις της. Πότε ; Ο Θεός μόνο το ξέρει ... Διότι ο Θεός, με το ένα χέρι του δουλεύει μέσα στην εκκλησία και με το άλλο χέρι του δουλεύει «εκτός» εκκλησίας, μέσα στον κόσμο. Εννοώ, με τον Χριστό και τον Παράκλητο, τα δυο χέρια του Πατέρα... 

Πέραν των σωτηριολογικών επιπτώσεων, το δαιμόνιο αυτό της εθνοεκκλησίας είναι το υπεύθυνο, μεταξύ άλλων, και για την απουσία ενότητας (και αυθεντίας) στην Ορθοδοξία, για τον αύξοντα κατακερματισμό της ορθόδοξης κοινωνίας εκκλησιών σε παράλληλες "Ορθοδοξίες". Διότι ενότητα και αυθεντία πάνε μαζί και εκφράζονται από έναν "Πρώτον" (επίσκοπο). "Πρώτος" όμως και παράλληλες "εθνοεκκλησίες" δεν πάνε μαζί, έρχονται αντιμέτωποι, ο ένας αναιρεί και παροπλίζει τον άλλον. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως που είναι ο “Πρώτος” (επίσκοπος) της Ορθοδοξίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι «κοινωνία» και «αρχή» (Πρώτος) πάνε πάντα μαζί, αλληλοδιαπλέκονται. «Κοινωνία» χωρίς «αρχή» (Πρώτον) δεν είναι «κοινωνία» αλλά «αναρχία». Και αντίστροφα, «αρχή» (Πρώτος) χωρίς «κοινωνία» είναι «δεσποτισμός». Το ένα είναι η μόνιμη κατάσταση της Ορθοδοξίας μέχρι σήμερα. Το άλλο είναι ο παραδοσιακός πειρασμός του Καθολικισμού.

……

3. "ΛΑΟΣ"

Άλλο ο «λαός του Θεού» (λ.χ. στην Ελλάδα) που είναι εσχατολογική κατηγορία, και άλλο ο «λαός της Ελλάδας» (στην Ιστορία) που είναι ιστορική κατηγορία. Δηλ. άλλο η «εκκλησία» και άλλο το «έθνος». Έτσι διακρίνονται --από χριστιανικής και αποστολικής απόψεως-- η «εκκλησία» από το «έθνος», με βάση ακριβώς το για ποιο «λαό» μιλάμε: για τον «λαό» του Θεού τον εσχατολογικό / ή του Έθνους τον ιστορικό;; Αν επιμένοντας, όπως συμβαίνει συνήθως, θελήσουμε να συνθέσουμε τις δυο απολύτως ασύγχυτες και ασύνθετες έννοιες του «λαού», αίροντας την απόλυτη διαφορά μεταξύ «εσχατολογικού» και «ιστορικού» στην Ιστορία[2], και πούμε ότι μιλάμε για μία, «σύνθετη πραγματικότητα», τότε αφενός θεοποιούμε το Έθνος και τον Λαό του, και αφετέρου εθνικοποιούμε τον Θεό και τη Βασιλεία Του. Που σημαίνει διπλό παγανισμό. Ας προσέξουμε όμως, γιατί αυτό ακριβώς κάνουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

• Σε «εθνοεκκλησιακή» προοπτική το «κράτος» («πολιτεία») από τη μια μεριά, και η «εκκλησία» από την άλλη, είναι αμφότεροι στην υπηρεσία του «έθνους», του «λαού» (χωρίς διάκριση), υπηρετούν το «έθνος» και τις ιστορικές τύχες του. Δηλ. «κράτος» και «εκκλησία» ανήκουν σε ένα σύνολο, εγγράφονται μέσα σε ένα σύνολο, το «έθνος» (λ.χ. της Ελλάδας). Η σχέση τους είναι «εσωτερική» (και αυτό είναι αποφασιστικό) ως προς το «έθνος» και τον «λαό». (Γι’αυτό λέμε και το ανεκδιήγητο και παγανιστικό «ο θεός της Ελλάδας»).

• Σε χριστιανικά «εκκλησιακή» όμως προοπτική, αντίθετα, το μεν «κράτος» («πολιτεία») ανήκει στο «έθνος», λ.χ. στην Ελλάδα, η δε «εκκλησία» ανήκει στον Χριστό και τον Θεό. Η σχέση τους συνεπώς είναι «εξωτερική» ως προς την Ελλάδα. Δεν είναι «εθνική», είναι «μυστηριακή». Αν δεν καταλάβουμε την απόλυτη διαφορά των παραπάνω δυο παραδειγμάτων δεν μπορούμε καν να συζητάμε για "ουδετεροθρησκεία" στον τόπο μας. Το πρώτο είναι ασύμβατο με την «ουδετεροθρησκεία», το δεύτερο είναι συμβατό.

…….

4. «ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ»

Για να καταλάβουμε τη θεολογική σημαντική της «κοινωνίας πολιτών» πρέπει να κάνουμε αρχικά μια παρατήρηση για τη διαφορά Καθολικισμού και Ορθοδοξίας.

α. Αξονικό στοιχείο του Καθολικισμού είναι η ανεξαρτησία της Εκκλησίας από τις Αυτοκρατορίες και τα Κράτη. Χωρίς αυτό το βασικό χαρακτηριστικό, που συνιστά ερμηνευτικό κλειδί, η κατανόηση της Καθολικής Εκκλησίας, της ιστορίας και της εκκλησιολογίας της είναι αδύνατη. Θα καταλάβουμε άλλα ντ' άλλων, πράγμα που συνήθως συμβαίνει όταν την βλέπουμε με άλλες αφετηρίες.... Υπό το πρίσμα αυτού του χαρακτηριστικού, Καθολικισμός και Ορθοδοξία βρίσκονται στους αντίποδες !!! Η ανεξαρτησία (το αδέσμευτο) ,από τη μια μεριά, ο εναγκαλισμός (ο δεσμός), από την άλλη. Όσο κι αν ακουστεί παράξενο, περνώντας τα χρόνια τείνω να θεωρώ ότι αυτή και όχι άλλη είναι η βασική διαφορά μεταξύ των δυο Εκκλησιών. Σε κάθε περίπτωση το θέμα είναι για άλλη μια φορά επίκαιρο όπως ήταν (για την Δύση) ήδη από τον 5ο αι κ.ε. ... Πρέπει να μάθουμε να διαβάζουμε την ιστορία του Χριστιανισμού παράλληλα και συγκριτικά, "με δυο μάτια": ένα στην Ανατολή και ένα στη Δύση. Δεν είναι δύσκολο, αν κανείς είναι ψυχολογικά επαρκώς ελεύθερος ....

β. Εκείνο όμως που είναι το πλέον ενδιαφέρον είναι ο λόγος για τον οποίο είναι δέον η Εκκλησία να είναι ελεύθερη, αδέσμευτη από τις Αυτοκρατορίες και τα Κράτη. Αντίθετα από ότι παρ'ημίν πιστεύεται, ο λόγος δεν είναι "πολιτικός" αλλά "θεολογικός" και "σωτηριολογικός". Δεν είναι δηλ. για να συγκροτήσει η Εκκλησία μια "παράλληλη Αυτοκρατορία" ή ένα "παράλληλο Κράτος" ανταγωνιστικά των υπαρχόντων Αυτοκρατοριών και Κρατών (παρόλο που αυτό απετέλεσε πειρασμό για την Καθολική Εκκλησία). Είναι για να συγκροτεί μια "πραγματικότητα Άλλη", μυστηριακή και εσχατολογική, έναντι Αυτοκρατοριών και Κρατών. Είναι για να μην αλλοιωθεί το "μυστήριο της Βασιλείας", το εσχατολογικό --μέσα στην Εκκλησία-- και συγχυθεί με άλλες βασιλείες και άλλες εσχατολογίες (Αυτοκρατοριών και Κρατών). Είναι επίσης και για να παραμένει ελεύθερος, αδέσμευτος ο λόγος του Ευαγγελίου της Βασιλείας --μέσα στην Εκκλησία-- για να μπορεί να κρίνει τον Κόσμο (Αυτοκρατοριών και Κρατών). Περί αυτών όμως έγραψα ήδη πολλά. Όποιος δεν τα καταλαβαίνει σημαίνει ότι παρανοεί την ουσία του Καθολικισμού σύμφωνα με την αυτοκατανόηση που ο τελευταίος έχει.

γ. Η Εκκλησία πρέπει να παραμένει ανεξάρτητη από τα Κράτη για λόγους όχι πολιτικούς ... αλλά σωτηριολογικούς. Με τον τρόπο αυτόν της απόλυτης ανεξαρτησίας της Εκκλησίας, το "Ευαγγέλιο" της Βασιλείας παραμένει απολύτως έτερο, αδέσμευτο και υπερβατικό (απερίσταλτο) ως προς τους πολιτισμούς του κόσμου. Και το "Μυστήριο" του Χριστού απολύτως έτερο, αδέσμευτο και υπερβατικό (απερίσταλτο) ως προς τα έθνη της ιστορίας.

δ. Οι σωτηριολογικοί λόγοι είναι δευτερεύοντες για πολλούς κληρικούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτό κατά τη γνώμη μου οφείλεται στη "φύση" και συνεπώς στην "νοοτροπία" της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Όταν η "φύση" είναι εθνική και κρατική --καταρχάς-- είναι αναμενόμενο. Η Εκκλησία δεν είναι παρά η "πνευματική διάσταση" του έθνους/κράτους, η "πνευματική συνιστώσα". Δεν αποτελεί μια "μυστηριακή πραγματικότητα" αυθύπαρκτη και "άλλη" από το έθνος/κράτος. 'Οπως αγαπώ να λέω η εκκλησιολογική θεώρηση στην Ορθοδοξία είναι "ολιστική" και συμβιωτική [κράτος+εκκλησία], δεν είναι "διαλεκτική" και διαλογική [εκκλησία/κράτη].

ε. Η αξονική διαφορά μεταξύ Καθολικισμού και Ορθοδοξίας είναι η σχέση «εκκλησίας» και «κοινωνίας πολιτών». Στην Ορθοδοξία η «εκκλησία» είναι μια διάσταση της «κοινωνίας», η πνευματική της διάσταση. Έτσι η «εκκλησία» εγγράφεται μέσα στην «κοινωνία» και αντιστοιχεί ή σε όλη την «κοινωνία» ή τουλάχιστον σε ένα μέρος της. Μπορεί κανείς να πει ότι το σώμα της «εκκλησίας» είναι η «κοινωνία», ο «λαός», το «έθνος». Στον Καθολικισμό έχουμε μια αντίστροφη σχέση «εκκλησίας» και «κοινωνίας». Είναι η «κοινωνία» που εγγράφεται στην «εκκλησία». Στην πρώτη περίπτωση έχουμε ένα είδος κοινωνικής ενυποστασίας της εκκλησίας. Στη δεύτερη έχουμε το αντίστροφο. Την εκκλησιακή ενυποστασία της κοινωνίας. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η ουδετεροθρησκεία της κοινωνίας είναι πολύ δύσκολη για τις Ορθόδοξες εκκλησίες, ενώ για την Καθολική εκκλησία δεν αποτελεί πρόβλημα.

.....
 

5. "ΕΚΚΛΗΣΙΑ" : Κατ'εικόνα ΧΡΙΣΤΟΥ ή κατ' εικόνα ΕΘΝΟΥΣ

(και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ) ;;; 

Ιδού το ουσιαστικό ερώτημα κατά τη γνώμη μου. Τα άλλα όλα είναι κουραφέξαλα και υπεκφυγές για να τροφοδοτούν ανίερες ιδεολογίες. Ή απλά για να χάνουμε χρόνο και να περιστρεφόμαστε γύρω από το θέμα.

Ο φίλος μου EleutheRios Kokkinos σχολίασε τη "σημαία στην αγία Τράπεζα" ως εξής: «Πόσο τραγικό… θυμάμαι είχα συνομιλήσει με έναν φίλο που ήταν από το εξωτερικό και ήταν σε μια φάση στην οποία ήθελε να γνωρίσει τις εκκλησίες... Και να μην τα πολυλογώ, από την εμπειρία την δικιά του στην Ελλάδα, γύρισε και μου είπε ότι η ορθόδοξη εκκλησία δεν είναι γι αυτόν γιατί ένιωσε πως θα πρέπει να είναι η βυζαντινός η Έλληνας για να είναι ορθόδοξος λόγω τον πολλών σημαιών... (είχε πετύχει και αυτός ελληνική σημαία και εκτός και εντός ναού)... Άραγε ο Χριστός μας ήταν βυζαντινός ή Έλληνας;;»

Του απήντησα λοιπόν «Μα το πρόβλημα είναι ότι δεν την μετράνε την εκκλησία με βάση τι ήταν ή δεν ήταν ο Χριστός (για να του μοιάζει), αλλά με βάση τι είναι το έθνος (για να του μοιάζει) !!!! Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος. Αντί να έχουμε μια εκκλησία ΚΑΤ’ΕΙΚΟΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥ, έχουμε τελικά μια εκκλησία ΚΑΤ’ΕΙΚΟΝΑ ΕΘΝΟΥΣ».

Απάντησε πάλι με τη σειρά του ο Λευτέρης: «Αυτό ακριβώς ήθελα να πω και εγώ αλλά μάλλον δεν το είπα σωστά, αλλά Ναι, η λογική είναι ότι ο Χριστός δεν είναι ούτε Έλληνας ούτε βυζαντινός.. Είναι υιός του θεού και το έθνος του είναι όλα τα έθνη στο όνομα της αγίας Τριάδας... Όπως και εμείς θα έπρεπε να απαντάμε ότι το έθνος μας είναι ο χριστιανισμός και όχι ο ελληνισμός.. Πόσο πιο αδελφικά θα ήταν τα πράγματα με μια τόσο μικρή δήλωση;;»  (Κατόπιν αυτού δεν είχα τίποτα άλλο να σχολιάσω μπροστά σε μια τέτοια διαύγεια θεώρησης)

……..

6. "ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: ΕΘΝΟ-ΛΑΙΚΟ

 Ή ΧΡΙΣΤΟ-ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ;"

Και μετά τολμάμε και μιλάμε για τους Ρώσους ... !!!!! Ακριβώς τα ίδια χάλια έχουμε, όπως και κάθε ΕΘΝΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ εκκλησία. Δηλ. ΟΛΕΣ οι Ορθόδοξες εκκλησίες (πλην ίσως του Οικουμενικού Πατριαρχείου). Απλώς εμείς δεν έχουμε την δύναμη (και τα ρούβλια) των Ρώσων. Αν την είχαμε τα ίδια ακριβώς θα κάναμε. (Τα κάναμε άλλωστε και στο Βυζάντιο, όταν την είχε τη δύναμη, σε αυτοκρατορικό βέβαια και όχι εθνικό όπως σήμερα πλαίσιο).

Ανοίξτε τα μάτια σας, φίλοι μου, ξυπνήστε.  Μίλησα (σκόπιμα) για ΕΘΝΟ-ΛΑΙΚΗ ΒΑΣΗ της εκκλησίας. Αυτό λογικά θα πρέπει να σας προβληματίσει λογικά, φαντάζομαι. Γιατί η θεολογία (=που σε αυτή την περίπτωση έχει καταλήξει στην υπηρεσία όχι της αλήθειας των πραγμάτων αλλά της ιδεολογίας) μας πιπιλίζει το μυαλό ότι η βάση (της Εκκλησίας εννοώ) είναι ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗ. Μακάρι να ήταν. Αλλά δεν είναι δυστυχώς (πλέον, από αιώνες) στην Ορθοδοξία. Είναι ψέμα ασύστολο της σημερινής θεολογίας για συγκάλυψη της ανομίας !!! Και αυτό το αποδεικνύει, οπτικά, σήμερα, η σημαία πάνω στην αγία Τράπεζα. 

Συμπέρασμα (όσο κι αν σας ξυνίσει): Η κάθε εθνική Εκκλησία ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΕ το ΕΣΧΑΤΟ και την μετοχή τουστην Ευχαριστία! Και έτσι την αναίρεσε στην ουσία της. (Γιατί η Ευχαριστία δεν είναι κάτι το μαγικό, πάει ανάλογα με την ψυχή αυτών που την τελούν). Δηλ. τι έκανε ;; Αντέστρεψε τη σχέση μεταξύ "εθνικής ιστορίας" και "εσχατολογικής Βασιλείας". Φόρεσε στον Χριστό τσαρούχια και φαντάστηκε την Βασιλεία σαν Παρθενώνα (για μας τους Έλληνες. Και τα αντίστοιχα για τους άλλους). Αν αυτή η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ δεν είναι εκκλησιολογική και μυστηριολογική ΠΑΝΑΙΡΕΣΗ της σύγχρονης Ορθοδοξίας, τι είναι τότε;;; [Φυσικά, μιλάω για ανθρώπους που δεν είναι άσχετοι με την θεολογία και επιπλέον που σκέπτονται χωρίς ωραιοποιήσεις ή παρωπίδες].

…….

7. "ΕΚΚΛΗΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ Ή ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ;"  (ή "Περί αντιστροφής του Βαπτίσματος")

α. Όλοι μας έχουμε συμμετάσχει σε χριστιανικό Βάπτισμα (Ορθόδοξο ή Καθολικό) με το οποίο κάποιος γίνεται "ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ", δηλ. Χριστιανός. Όλοι θα θυμόμαστε όμως ότι το Μυστήριο αυτό έχει ΔΥΟ διακριτά μέρη, και όχι μόνον ένα. Τον ΕΞΟΡΚΙΣΜΟ και το (κυρίως) ΒΑΠΤΙΣΜΑ. Πράγμα που σημαίνει ότι κανείς δεν περνά στο ΔΕΥΤΕΡΟ μέρος, δεν γίνεται «ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ» (που σημαίνει χριστοποίηση-εκκλησιοποίηση), χωρίς ΠΡΩΤΑ να "εξορκιστεί" και να εξορκίζεται συνεχώς, να απαρνηθεί τον πτωτικό Αδάμ. Να εξορκιστεί και να εξορκίζεται συνεχώς από τον παλαιό εαυτό του, δηλ. από την παλαιά αυτοκατανόηση της ύπαρξής του, την πτωτική, την φίλαυτη, την παγανιστική, την αυτάρκη. Στο βάπτισμα «εις Χριστόν» ο παλαιός Αδάμ στον κάθε άνθρωπο πεθαίνει. Αλλά πεθαίνει «μυστηριακά», «εν μυστηρίω». Που σημαίνει ότι, υπαρξιακά μιλώντας, στην ιστορία του καθενός μας, ο παλαιός εαυτός πεθαίνει «ήδη-και-ούπω». Αυτό ισχύει λοιπόν τόσο για τον κάθε ΑΝΘΡΩΠΟ όσο και για το κάθε σύνολο ανθρώπων, για το κάθε ΕΘΝΟΣ στην/της Ιστορία/ς.

β. Ακριβώς ανάλογο είναι πράγματι και το "βάπτισμα εις Χριστόν" κάθε Έθνους, η χριστοποίηση-εκκλησιοποίηση του κάθε΄Εθνους. Αν το Έθνος δεν "εξορκιστεί" ΠΡΩΤΑ από τον φίλαυτο εθνικισμό του (την απολυτοποίησή του) που είναι παγανιστικός και αν δεν "εξορκίζεται" επιμελώς καθημερινά,  αν δεν σχετικοποιηθεί εσχατολογικά, δεν μπορεί να επακολουθήσει ΕΠΕΙΤΑ το "βάπτισμά του εις Χριστόν" και η "εκκλησιοποίησή του". Αν η διαδικασία αυτή δεν είναι συνεχής και καθημερινή το "βάπτισμά του εις Χριστόν" και η "εκκλησιοποίησή του", αν και "εν μυστηρίω" (όχι όμως μαγικά) συντελεσμένα, ΕΚΠΙΠΤΟΥΝ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ-ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ. «Εν μυστηρίω» λοιπόν συντελεσμένα, όχι μαγικά και αυτόματα. Το Βάπτισμα συνεπώς είναι κάτι το εξαιρετικά εύθραυστο. Ακριβώς επειδή είναι «μυστήριο» διαλεκτικό «άρνησης και κατάφασης» και επιπρόσθετα εγγράφεται στη συνεχή διαλεκτική του «ήδη-και-ούπω». Ο εξορκισμός συνεπώς του «παλαιού ανθρώπου» (λόγω του «ούπω» της διαλεκτικής) πρέπει να είναι συνεχής και καθημερινός. Ακριβώς όπως το ακούμε !!

γ. Μιλάμε συνεπώς για διαλεκτικό "Βάπτισμα του ΄Εθνους εις Χριστόν" και για ΕΚΚΛΗΣΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ. Δεν μιλάμε επουδενί για το ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ του : Για "Βάπτισμα Χριστού εις Έθνος" και για ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ !!! Το ξεχάσαμε; Ή δεν το βλέπουμε; Ακριβώς γι' αυτό η έννοιες "Εθνική Εκκλησία" και "Καθ'ολική Εκκλησία" («Εκκλησία κατά έθνος της Ιστορίας» και «Εκκλησία κατά το όλον της Βασιλείας») είναι έννοιες ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ, εκκλησιολογικά και σωτηριολογικάαντίστροφες. Δεν είναι έννοιες που σχετίζονται όπως το "μέρος" με το "όλον" παρόλο που έτσι τις φανταζόμαστε αφελώς. Δεν είναι ποσοτική η σχέση τους, είναι ποιοτική. Η "ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ" είναι προϊόν της ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ και --αντίστροφα-- η "ΚΑΘ'ΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ" είναι προϊόν της ΕΚΚΛΗΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ και των ΕΘΝΩΝ. Όψη και ανάποδη, με λίγα λόγια, όχι μέρος και όλον, και το τονίζω. Και αυτό πρέπει να το σκεφτούμε όλοι μας καλά γιατί θα δώσουμε λόγο. Ως άτομα και ως έθνη και ως εκκλησίες. [Παρεκτός αν νομίζουμε ότι δεν υπάρχει ο Κριτής της Ιστορίας, ο εσχατολογικός, που ΕΡΧΕΤΑΙ και ο καθένας μας, το κάθε έθνος, αυτοανακηρύσσεται σε εσχατολογικό κριτή της Ιστορίας].

δ. Πως είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτή η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ στη διαλεκτική του Βαπτίσματος μεταξύ ΧΡΙΣΤΟΥ και ΕΘΝΟΥΣ, η δαιμονική εκκλησιολογική και σωτηριολογική αντιστροφή μεταξύ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ και εθνικής ΙΣΤΟΡΙΑΣ ; Πως είναι δυνατόν το "Χριστιανικό Βάπτισμα" (που έχει ορίζοντα τη Βασιλεία) να ΑΝΤΙΣΤΡΕΦΕΤΑΙ τοις πράγμασι σε "Παγανιστικό Βάπτισμα" (που έχει ορίζοντα την πτωτική Ιστορία); Και κυρίως, πως είναι δυνατόν η Εκκλησία να μην αποκηρύττει αυτή την αντιστροφή αλλά μάλλον να την προωθεί και να την ευλογεί; Όχι τόσο στους καθέκαστον ανθρώπους αλλά στα σύνολα, στο Έθνος των ανθρώπων, και στον ίδιο τον εαυτό της;

Η απάντηση κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι μόνο μία. Συμβαίνει όταν παραβλέπουμε το ΠΡΩΤΟ μέρος του Βαπτίσματος, τον συνεχή ΕΞΟΡΚΙΣΜΟ, και όταν αμελούμε να ανανεώνουμε τον τελευταίο καθημερινά στην καρδιά μας, τόσο ως Χριστιανοί όσο και ως 'Εθνη. Τότε όμως συμβαίνει και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό και επικίνδυνο. Ο "αποστολικός Μεσσιανισμός" (η εσχατολογική προσμονή του Χριστού) ΑΝΤΙΣΤΡΕΦΕΤΑΙ σε "Εθνικό Μεσσιανισμό" (μεγαλοϊδεατισμό του Έθνους) και συνεπώς σε "Εθνικούς Μεσσιανισμούς", αλληλοσυγκρουόμενους στην Ιστορία. Σε συγκρούσεις δηλ. "αποεκκλησιοποιημένων(ή ουδέποτε εκκλησιοποιημένων) εθνών" αλλά και "εθνικών εκκλησιών". Σε συγκρούσεις "αποεκκλησιοποιημένων εθνών" και "εθνικών εκκλησιών" που εκπαγάνισαν τοις πράγμασι την ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΥΠΑΡΞΗ αντιστρέφοντάς την: την ύπαρξη, ατομική και συλλογική μέσα από τη συνεχή διαδικασία που ονομάσαμε "ΕΞΟΡΚΙΣΜΟΣ (του Αδάμ) - ΒΑΠΤΙΣΜΑ (εις Χριστόν)". Που είδαν και βλέπουν ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑ και ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΑ –όχι ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ–το "Βάπτισμα", τη χριστιανικότητα: μυστικιστικά, παγανιστικά και χαζοχαρούμενα, όχι δραματικά...

ε. Αυτό δυστυχώς φίλοι μου φοβούμαι ότι συνέβη και συμβαίνει στα Ορθόδοξα Έθνη και στις εθνικές Εκκλησίες τους. Αυτό και τίποτε λιγότερο σοβαρό. Πρόκειται για ΕΚΠΑΓΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ, δηλ. για ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ της διαλεκτικής μεταξύ ΕΘΝΟΥΣ και ΧΡΙΣΤΟΥ στην μυστηριακή-πνευματική διαδικασία του Εξορκισμού-Βαπτίσματος. Και η αντιστροφή αυτή δεν είναι καινούργιο πράγμα. Έχει ως φαίνεται τις ρίζες της, δυστυχώς, στην Βυζαντινή περίοδο, στον Βυζαντινό Μεγαλοϊδεατισμό και στην "Βυζαντινή Αυτοκρατορική Εσχατολογία". 

στ. Είναι η ΠΤΩΤΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ στη διαλεκτική μεταξύ ΠΑΛΑΙΟΥ και ΝΕΟΥ Αδάμ, η ανεστραμμένη καρικατούρα της Παύλειας σωτηριολογίας, του υπάρχειν "ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ". Και συνεπώς η παραμόρφωση και ο εκπαγανισμός του Βαπτίσματος, της χριστιανοποίησης.

Κανείς (ή σχεδόν) από τους θεολόγους και τους εκκλησιολόγους (για να μην μιλήσω για τους ποιμένες, επισκόπους και κληρικούς) της Ορθοδοξίας δεν το βλέπει; Τόση τύφλωση πια γι' αυτή την ανίερη ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ, ή μήπως τόση αδιαφορία και φαταλισμός για την "Εκκλησία" (του Χριστού εννοώ, όχι του Έθνους) ....;

……..

8. ΣΥΝΕΧΕΙΑ

α. Ο κύριος Παναγιώτης Ανδριόπουλος έκανε προ ημερών, στις 2/11 στο ΦΜ την εξής ανάρτηση σχολιάζοντας φωτογραφία:  “Στην Αγρυπνία για τους Αγίους Αναργύρους και τον Όσιο Δαυίδ στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Καλλιθέας (1-11-2018), η Αγία Τράπεζα έφερε ως «ποδιά» την ελληνική σημαία, με την Παναγία στο κέντρο.  Αισθητικώς, το απόλυτο κιτς. Εκκλησιαστικώς, η αίρεση του εθνοφυλετισμού στην έξαρσή της.  Ένας ιερέας στο facebook τόλμησε το ρητορικό ερώτημα: «Ήθελα νά ‘ξερα, δεν υπάρχει Επίσκοπος να καθαιρέσει αυτόν τον παπά;» Ο ιερέας αυτός ή κάνει πως δεν καταλαβαίνει ή γράφει για να γράψει κάτι τι.  Φυσικά και ΔΕΝ υπάρχει Επίσκοπος, όχι να καθαιρέσει τον εφημέριο που έντυσε την Αγία Τράπεζα με την σημαία μιας χώρας, αλλά ούτε να τον επιπλήξει! Αφού και οι Επίσκοποι τα ίδια ανόητα πιστεύουν, απλώς … φυλάγονται και όχι πάντα βέβαια.  Προ ημερών Επίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος είπε απ’ άμβωνος ότι «η Εκκλησία και το Κράτος είναι σιαμαία.»! Οπότε πολύ ορθά ο παππούλης βάζει την σημαία στην Αγία Τράπεζα. Αυτή είναι η κυρίαρχη ιδεολογία.  Η λύση είναι η μία, αλλά δυστυχώς ανέφικτη. Ο πλήρης χωρισμός Εκκλησίας – Κράτους, ο οποίος δεν έχει συντελεστεί ακόμα όπως θα ‘πρεπε.  Ίσως, τότε, η Εκκλησία αναζητήσει την αυτοσυνειδησία της. Αλλιώς θα συνεχίσει να ζητάει την «ένωση» της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα… Κι αυτό το αίτημα θα το θεωρεί «αγώνα υπέρ πίστεως και πατρίδος»… Π.Α.Α.”

β. Κατά τα άλλα, είπα μέσα μου, διαβάζοντάς τον ..."Είμαστε εμείς που κατέχομε την αλήθεια" (δηλ. η Ορθοδοξία), λ.χ. κατά Σεραφείμ Μεντζελόπουλο (μητρ. Πειραιώς). Τι λέτε ρε παιδιά -φώναξα- και δεν ντρέπεστε; Ούτε τσίπα δεν έχετε επάνω σας; Θα σηκωθούν και οι πέτρες και θα φωνάζουν ... Αυτό θα πει όπιο για τον όχλο και ιδεοληψία, όχι παίζουμε. Γι' αυτό, όπου σταθώ και όπου βρεθώ, λέω ότι η Ορθοδοξία, δυστυχώς, λόγω της εθνοκεντρικής δομής της, είναι εκκλησιολογικά αφερέγγυα. Και με λυπεί ιδιαίτερα αυτό, για πολλούς λόγους.

γ. Στη συνέχεια, πάλι, ο κύριος Ανδριόπουλος έγραψε σχολιάζοντας άλλη φωτογραφία: «Υποτίθεται πως, σύμφωνα με αυτά που μαθαίνουμε στη Λειτουργική, τα άμφια της Αγίας Τραπέζης είναι το Κατασάρκιο (η εξέλιξη της σινδώνος), η Ενδυτή, το Ειλητό και το Αντιμήνσιο.  Όμως στις μέρες μας βλέπουμε πως άμφιο της Αγίας Τραπέζης είναι και η ελληνική σημαία, αφού ο μητροπολίτης Χίου Μάρκος την εναπέθεσε στην Αγία Τράπεζα!  Την Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2018, ημέρα της επετείου της απελευθερώσεως των Ψαρών από τον Τουρκικό ζυγό, ο Χίου Μάρκος τέλεσε τα θυρανοίξια του ανακαινισθέντος ιστορικού Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Ψαρών και σύμφωνα με ανακοινωθέν της Μητρόπολης Χίου: «Ο Σεβασμιώτατος εχοροστάτησεν στην Ακολουθία του Όρθρου και αφού ενεδύθη κυανόλευκα άμφια, μετά την απόλυση του Όρθρου, ετέλεσε προ της επισήμου εισόδου του Ιερού Ναού την τελετή αγιασμού των θυρανοιξίων. Εισερχόμενος στον Ιερό Ναό προέβη στην ‘’πλύση’’ της Αγίας Τραπέζης με ύδωρ και ροδόσταγμα και εν συνεχεία την επάλειψή Της, καθώς και του κίονος με άγιον Μύρον. (Τίμια λείψανα δεν ετοποθετήθησαν δεδομένων των εγκαινίων του Ι. Ναού την ημέρα που εγεννήθη ο Κανάρης και στον οποίο Ναό προσεκύνησε πριν και μετά την πυρπόληση της Τουρκικής Ναυαρχίδος στη Χίο). Εν συνεχεία καθιέρωσε 30 αντιμήνσια, και αφού ετοποθέτησε το ‘’κατασάρκιον’’, λόγω της εθνικής και ιστορικής σημασίας του Ι. Ναού, εφήπλωσε επ’ αυτού την Ελληνική Σημαία και εν συνεχεία τα καλύμματα.»  Φαντασθείτε, αγαπητοί συνοδίτες, να έκαναν το ίδιο όλοι οι μητροπολίτες του Αιγαίου, «λόγω της εθνικής και ιστορικής σημασίας»!  Τελικά η Αγία Τράπεζα, το ιερό Θυσιαστήριο, πάνω στην οποία τελείται η αναίμακτη απολυτρωτική Θυσία του Χριστού στο διηνεκές, η αγία Τράπεζα που συμβολίζει τον ζωοδόχο Τάφο του Κυρίου, είναι «ελληνική» και δεν το ξέραμε;  Και αν στα Ψαρά συντρέχουν «εθνικοί λόγοι» - άπαγε! - για την κατάθεση της ελληνικής σημαίας πάνω στην Αγία Τράπεζα, στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου Καλλιθέας, στο κέντρο της Αθήνας, τι λόγοι μπορεί να συντρέχουν για να τη βάλει ο εκεί εφημέριος ως «ποδιά» στην Αγία Τράπεζα;

Συμπέρασμα: Η πολλή «ελληνικότητα» βλάπτει σοβαρά την υγεία του σώματος της Εκκλησίας. Το πρώτο που θα έπρεπε να γίνει είναι να σταματήσει ο κλήρος να βομβαρδίζει τους πιστούς – αρκετοί από τους οποίους είναι λίαν επιρρεπείς – με το δόγμα «Χριστός και Ελλάδα», «Ελληνορθοδοξία» και τα τοιαύτα.  Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται για να γίνει οπότε σε λίγο οι Εκκλησίες δεν θα είναι του Χριστού αλλά του Κανάρη και της Μπουμπουλίνας! Βοήθειά μας!» 

δ. Αυτό το δαιμόνιο λοιπόν, όπως είπα και πριν, είναι υπεύθυνο για την απουσία ενότητας (και αυθεντίας) στην Ορθοδοξία, για τον αύξοντα κατακερματισμό της σε "ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣΙΕΣ". Διότι ενότητα και αυθεντία πάνε μαζί και εκφράζονται από έναν "ΠΡΩΤΟ" (επίσκοπο).  "ΠΡΩΤΟΣ" όμως και "ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣΙΕΣ" δεν πάνε μαζί, έρχονται αντιμέτωποι, ο ένας αναιρεί και παροπλίζει τον άλλον. Όπως λοιπόν πριν από το Βάπτισμα εις Χριστό πρέπει απαραίτητα να προηγηθεί ο εξορκισμός του παλαιού Αδάμ, έτσι και πριν από τη συζήτηση περί «ΠΡΩΤΟΥ» (επισκόπου) στην Ορθοδοξία πρέπει να προηγηθεί ο εξορκισμός και η ριζική μεταστροφή, από την «εθνοκεντρική εκκλησιολογία» και την «εθνοκεντρική ύπαρξη», των Ορθοδόξων Εκκλησιών και Λαών”.

……

9. ΣΥΝΟΨΗ

Συνοψίζω τα παραπάνω με μερικά ερωτήματα που καίνε όπως προέκυψαν από ένα διάλογο με έναν άλλο φίλο σχετικά με τον εορτασμό της Εθνικής μας Επετείου του ’40 στη Μοζαμβίκη (βλ. σχετική ανάρτησή μου).

α. “Η Εκκλησία, είναι «εκκλησία Χριστού» ή «θρησκευτικό Υπουργείο του Έθνους ; Η ιεραποστολή, είναι «ευ-αγγελισμός των λαών» ή «εθνο-θρησκειακός επεκτατισμός» των εθνών; Κρίμα τους λαούς αν είναι το τελευταίο. Και μετά τολμάμε και μιλάμε για "ρκαθολικό ιμπεριαλισμό" !!!!! Και, το βασικό στην Εκκλησία:  Ο “ΛΑΟΣ”, είναι ο λαός του Θεού, ο εσχατολογικός στην ιστορία (ως εν μυστηρίω); Ή είναι ο λαός του Έθνους, ο ιστορικός της ιστορίας;  Στην Ορθοδοξία, στις Εθνοεκκλησίες της, φαίνεται ότι υπάρχει σύγχυση των δυο”. “Noμίζω, είπε ο φίλος (ορθόδοξος σημειωτέον), σχολιάζοντας τα παραπάνω, πως «ειδικά στην χώρα μας (η εκκλησία) είναι 'Θρησκευτικό Υπουργείο' , εκτός από το ενωτικό στοιχείο , που υπερισχύει δυστυχώς του θεολογικού, πάσχει και από έλλειψη αλληλεγγύης και ανεκτικότητας στον Άλλον. Εστιάζει στην ταυτότητα και την καταγωγή. Το αντίθετο από το Ευαγγέλιο». Συμφώνησα με την άποψή του, παρατηρώντας ότι το θέμα είναι «δομικό», εννοώντας εκκλησιολογικό. Και αυτός προσέθεσε «Συμφωνώ. Και έχει ποτίσει και την κοινωνία. Ο πιστός στην Καθολική Εκκλησία συμμετέχει στην Θεία Λειτουργία με όλη την έννοια της λέξης. Ο ''πιστός'' στην Ορθόδοξη Εκκλησία, τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό, δεν συμμετέχει εκκλησιαστικά αλλά είναι φανερό ότι βρίσκεται εκεί για άλλους λόγους».   Πολύ έντιμη και εύστοχη παρατήρηση από Ορθόδοξο. Δυστυχώς έτσι είναι (με εξαιρέσεις, ευτυχώς). Πλην των εξαιρέσεων, που όπως νομίζω έχουν αρχίσει και πληθαίνουν (ευτυχώς), οι άλλοι είναι στην Λειτουργία, μάλλον για παγανο-μυστικιστικούς λόγους, δηλ για έχουν επαφή με ένα "παγανο-μυστικιστικό θείον" το οποίο, μεταξύ άλλων, ως θρησκεία της "Πόλεως" (της αρχαιοελληνικής), τους εγγυάται και την ελληνικότητα. Πρόκειται, όπως λέει και ο φίλος μου, για «αχταρμά νεο-παγανισμού και εθνικισμού». 

β. Αυτή ακριβώς η "παγανο-μυστικιστική" αντίληψη της ελληνικότητας σήμερα σταδιακά εκκοσμικεύεται. Και μένει απλώς το "παγανιστικό (η Πόλις) χωρίς το "μυστικιστικό". Γιατί μας φαίνεται περίεργο ;  «Με ενοχλεί, παρατήρησε ο φίλος, που δεν αλλάζει, ούτε όσο η μια γενιά διαδέχεται την άλλη». Στο σημείο αυτό είπα: «Σημείωσε ότι γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο κάποιοι έγιναν καθολικοί όταν ήταν 21 ετών, περισσότερο από ενστικτώδη απόρριψη της εθνοκεντρικής εκκλησίας τότε παρά για θεολογικούς λόγους. Τότε ακόμα τα παιδιά ήταν παιδιά, δεν είχαν αρχίσει θεολογικές σπουδές. Αργότερα όμως κατάλαβαν καλύτερα τους βαθύτερους θεολογικούς και πνευματικούς λόγους, και το πόσο ήταν σωστό το εκκλησιολογικό ένστικτό τους ως παιδιά». Οπότε, και πάλι έντιμα, ο συνομιλητής μου είπε: «Αν και ορθόδοξος, τους καταλαβαίνω απόλυτα τους λόγους και είναι λόγοι που όσο περνάει ο καιρός μου φαίνονται και εμένα δυσβάσταχτοι. Πέρα από τους θεολογικούς λόγους με ενοχλεί γιατί όλο αυτό που συζητάμε επηρεάζει και είναι η κακοδαιμονία της κοινωνίας μας».  Δυστυχώς αυτό το "πλοίο" (των Ορθοδόξων «εθνοεκκλησιών»), απάντησα, αρμενίζει λάθος, από αμνημονεύτων αιώνων. Δεν είναι ο γιαλός που είναι στραβός (εκκοσμίκευση) όπως τους αρέσει να λένε. Είναι διότι από αιώνες η ορθόδοξες "εκκλησίες" έχουν μετατραπεί σε "εθνοεκκλησίες" και συνεπώς έχουν ουσιαστικά αδειάσει απο την "εκκλησιακότητά" τους. Έχω προβλέψει από αμνημονεύτων ετών ότι όταν αυτές οι "εθνοεκκλησίες" εκκοσμικευτούν λόγω ιστορικών συνθηκών, το "μυστήριο του Χριστού" που σημαίνει "Εκκλησία" (όχι "εθνοεκκλησία", μην το μπερδεύουμε, πρόκειται για αντίστροφες πραγματικότητες !!!), θα εκλείψει εν μια νυκτί από τους λαούς αυτούς. Δυστυχώς. Διότι ανεπίγνωστα άφησαν, επέτρεψαν, να εκπαγανιστεί το "μυστήριο του Χριστού" μέσα τους (με το να γίνουν "εθνοεκκλησίες") και έτσι να εκπαγανιστούν, επί της ουσίας, οι ίδιες. Αντέστρεψαν, ουσιαστικά, το Βάπτισμά τους. Τη σχέση «Χριστού και Αδάμ», τη σχέση «Βασιλείας και Έθνους» – στην Εκκλησία. Και αυτό είναι εκκλησιολογικά και σωτηριολογικά βαρύτατο.  «Απορώ με τους λειτουργούς της εκκλησίας, είπε ο φίλος. Δεν τους φοβίζει (η παραπάνω κατάσταση ενν.);  Ή αν δεν τους φοβίζει δεν έχουν καν ένστικτο αυτοσυντήρησης ;» Εκεί, στο σημείο αυτό, έδωσα την ερμηνεία μου (σαν μια πιθανή εξήγηση) λέγοντας: «Νομίζω ότι η συντριπτική πλειονοψηφία πιστεύει ότι είναι στραβός ο γιαλός. Εκεί κάνουνε λάθος. Επειδή δεν έχουν ασκηθεί στην αυτοκριτική παρά μόνο στην κριτική του απέναντι : του αλλόδοξου, του εκκοσμικευμένου κ.λπ. Συμπερασματικά, το "καβαλημένο καλάμι" (η οίηση περί "ορθοδοξίας") θα τους φάει όπως τους έφαγε ιστορικά από εποχής του Βυζαντίου. Γιατί μας κάνει εντύπωση;; Τότε οι Οθωμανοί, σήμερα οι Εκκοσμικευμένοι (με τους οποίους προσπαθούν ανάλογα τερτίπια όπως τότε με τους Οθωμανούς. Μόνο που τώρα αυτά φαίνεται ότι δεν περνάνε… όσο ενδιαφέρον κι’ αν υπάρχει για τα ψηφαλάκια)».  «Έτσι είναι, μου είπε. Άλλες εποχές. Τα λάθη πια δεν συγχωρούνται».

γ. Ελπίζω ο ορθόδοξος ΄Ελληνας, ο ενδιαφερόμενος Χριστιανός τουλάχιστον, να καταλάβει --πλέον-- ότι αυτό το θέμα, της "εθνοεκκλησίας", σχετίζεται άμεσα --θεολογικά και πνευματικά μιλώντας-- και με το "Ουκρανικό ζήτημα". Και αντίστροφα, ότι το "Ουκρανικό ζήτημα" σχετίζεται και με αυτό το θέμα. Όπως άλλωστε με αυτό σχετίζεται και το φιάσκο της Πανορθοδόξου Συνόδου του 2016 (και αντίστροφα). 

δ. Αν μάλιστα, κάνει ένα επόμενο βήμα, θα μπορέσει τότε να καταλάβει ότι ο "ΠΡΩΤΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ" --το "πρωτείο" που λέμε (της Ρώμης για την παγκόσμια Χριστιανοσύνη ή της Κωνσταντινούπολης για την Ορθοδοξία, όταν αναγνωριστεί όπως πρέπει)--, είναι ακριβώς το ιστορικό ανάχωμα και ο πνευματικός εξορκισμός της "ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣΙΑΣ".  Διότι η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ, ούσα κατ' εικόνα της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΤΡΑΔΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ, .... δεν είναι "άν-αρχη" (βλ. αναρχία). Έχει την "ΑΡΧΗ" της στον "ΠΡΩΤΟ" ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ. Τόσο των (τριαδικών) "Προσώπων" όσο και των (χριστιανικών/ορθοδόξων) "Εκκλησιών" !!! 

ε. Πως αλλιώς πρέπει να το πω για να γίνει κατανοητό ; Γαλλικά μιλάω ή Κινέζικα βρε παιδιά ? [Βεβαίως και εδώ, ως συνήθως, απευθύνομαι σε ανθρώπους σχετικούς με την πίστη και τη θεολογία. Όχι στους άσχετους, γιατί δεν θα καταλάβουν τίποτα, έτσι όπως τους έχουν "παρα-μορφώσει" τα κηρύγματα και οι ηθικισμοί, οι γεροντισμοί και τα εθνικιστικά και όλα τα συναφή. Και είναι δεδομένο ότι ό Έλληνας, συνήθως, πάσχει από αμορφωσιά και ιδεοληψία. Ειδικά ο Ορθόδοξος, αυτός "της εκκλησίας" όπως λέμε].

 ……

10. ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παραθέτω παρακάτω τη θαυμάσια, εύστοχη και ιστορικά ακριβή ανάρτηση του φίλου μου Κωνσταντίνου Λιάσκου, σχετικά με τις παραπάνω αναρτήσεις μου με τίτλο “Το λάθος της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας και μία πιθανή λύση (σε συνέχεια των πρόσφατων δημοσιεύσεών σας) 

“Στην ιστορία της Εκκλησίας βλέπουμε ότι υπάρχει μια οργανικά ανεπτυγμένη εκκλησιολογία, η οποία όμως στην πράξη μπορεί να εφαρμόζεται -και εφαρμοζόταν- με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής. Αν πούμε, πχ ότι η εκκλησιολογία του 4-5-6ου αιώνα είναι η απόλυτα σωστή -αυτό που κάνει η Ορθόδοξη Εκκλησία με τον υπερτονισμό της αυτοκρατορικής Πενταρχίας-, τότε αυτό είναι αυθαίρετο. Τους πρώτους τρεις αιώνες η Εκκλησία δεν ήταν αυστηρά ενωμένη, θεολογικά, διοικητικά, πνευματικά κλπ, αλλά οι τρεις μεγάλες έδρες (Ρώμη, Αντιόχεια, Αλεξάνδρεια) έλεγχαν τα μέρη τους, με το προβάδισμα της Ρώμης, ως κέντρο της communio. Μετά, στο Βυζάντιο, η Εκκλησία χρειάστηκε να έχει αυστηρώς μια κοινή θέση, για λόγους συνεκτικότητας και σταθερότητας της αυτοκρατορίας. Άρα, για να το καταφέρει αυτό, είχε δύο στηρίγματα, τις Οικουμενικές Συνόδους και τον αυτοκράτορα, που τις συγκαλούσε. Κι ο Επίσκοπος Ρώμης παραδοσιακά αναλάμβανε την τελική επικύρωση των Συνόδων.  Μετά, όταν δεν υπήρχε πλέον ο αυτοκράτορας, η Ανατολική Εκκλησία, ακριβώς επειδή είχε φύγει ήδη από την κοινωνία με την έδρα της Ρώμης, έμεινε κατά κάποιον τρόπο ακέφαλη στην πράξη, γιατί ο πρώτος Πατριάρχης της Ανατολής αντλούσε τη δύναμή του από δύο μέρη, τον αυτοκράτορα, ο οποίος συγκαλούσε τις Συνόδους και απαιτούσε ενότητα και υπακοή από τις άλλες έδρες, και τον Πρώτο Επίσκοπο, της Ρώμης, ως φορέα του πετρίνειου χαρίσματος (όντας στη Νέα Ρώμη). Δυστυχώς, όμως, από το 1054 έχασε τη Ρώμη και από το 1453 τον αυτοκράτορα. Κι έτσι, δεν ήξερε από πού να πιαστεί διοικητικά. Και αυτό φαίνεται στην πράξη ιδίως τώρα.  Αν, λοιπόν, σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν θέλει άμεσα κοινωνία με τη Ρώμη, για να μπορέσει να επιβιώσει, θα πρέπει ο Οικουμενικός Πατριάρχης να γίνει κάτι σαν Πάπας της Ανατολής. Κι αν κάτι τέτοιο ξενίζει στ' αυτιά λόγω ευαισθησιών, ας το πούμε αλλιώς: "να γίνει κανονικά και με το νόμο ο Πρώτος Πατριάρχης της Ανατολής, όντας ο Επίσκοπος της Νέας Ρώμης και επιτηρώντας την Ανατολή ως προέκταση και μέθεξη στο πετρίνειο χάρισμα του Επισκόπου Ρώμης".”

….

11. Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ

Παραθέτω επίσης το σχόλιο του Κωνσταντίνου Λιάσκου: “Ξέρετε τι έχω καταλάβει; Πρώτα απ' όλα, είναι πολύ ωραίο που το διαδίκτυο επιτέλους δίνει βήμα και σε άλλες φωνές στην Ελλάδα, οι οποίες ξεβολεύουν και λένε τα πράγματα με τ' όνομά τους. Να, σαν αυτό που κάνουμε εδώ. Αλλά το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξα, δυστυχώς δεν είναι καλό. Δεν είναι πλέον θέμα θεολογίας. Είναι θέμα ψυχολογίας. Έχει να κάνει με το αν θα καταφέρει να βρει τη δύναμη η Ορθόδοξη Εκκλησία να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και να πει ότι εδώ και 1000 χρόνια (για να μην πω 1700, από τον 4ο αιώνα) κάτι δεν πάει καλά. Κάπου χάσαμε την μπάλα. Να το πει αυτό σε επίσημο θεσμικό επίπεδο, να μετανοήσει και να κάνει μια καινούργια, φρέσκια αρχή. Η Εκκλησία είναι ζωντανός οργανισμός. Η θεολογία της, η εκκλησιολογία της δεν (πρέπει να) είναι στατικές. Να σταματήσει να είναι ένα βάοβαβ (!) κολλημένο στην ίδια θέση για 1700 χρόνια (6000 το πρωτότυπο...), απλά παχαίνοντας από το παρελθόν. Πού είναι η κίνηση, η ζωντάνια, η προσαρμοστικότητα και η εξέλιξη, που διακρίνουν έναν ζωντανό οργανισμό;” Θα υπάρξει άραγε ποτέ εκκλησιολογική μετάνοια και “μετα-στροφή” στην Ορθοδοξία ως Ορθοδοξία, διερωτώμαι (και εύχομαι) ;;

…….

12. "ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ" -

΄Η ΠΟΣΟ ΣΟΒΑΡΗ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗΜΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Η θρησκειοποίηση, και ειδικά η εθνικοποίηση της Εκκλησίας, είναι άραγε χωρίς επιπτώσεις στα Μυστήρια ; Κρίσιμη σωτηριολογικά και καυστική ερώτηση. Σε απάντηση στην κριτική μου στην "εθνοεκκλησία" και στη θρησκειοποίηση της εκκλησίας στην Ορθοδοξία ειδικά (θρησκεία του έθνους), μια καινούργια φοιτήτρια του ΕΑΠ, για να αντικρούσει την κριτική μου, μου έστειλε ένα μήνυμα που κατέληγε ως εξής. "Η Ορθόδοξη εκκλησία δεν είναι θρησκεία γιατί ο τριαδικός Θεός είναι παρών στα μυστήρια της". Argumentum ad hominem ή επιχείρημα στον αέρα όπως λέμε.  "Θα σας πω κάτι το προκλητικό, απάντησα με τη σειρά μου. Η πρόταση που διατυπώσατε, επειδή είναι αξιωματική (ιδεολογική) και διόλου αυταπόδεικτη, μπορεί κάλλιστα να αντιστραφεί ως εξής: "ο τριαδικός Θεός δεν είναι πλέον παρών στα μυστήρια της Ορθοδοξίας ακριβώς διότι έχει εκπέσει σε εθνική θρησκεία, διότι έχει θρησκειοποιηθεί." Τι έχετε να πείτε σε αυτή την αντίρρηση ; Σας το λέω αυτό --και το διατυπώνω προκλητικά--, προσέθεσα, για να σας δείξω ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο ιδεολογικά θέλετε να πιστεύετε".  "Προσωπικά πιστεύω ωστόσο ότι ο τριαδικός Θεός γίνεται παρών στα μυστήρια μιας θρησκειοποιημένης "εκκλησίας", μιας "εθνικής θρησκείας" εν προκειμένω, όχι γιατί αυτή δεν έχει θρησκειοποιηθεί, δεν έχει εκπέσει σε "εθνική θρησκεία" αντικειμενικά, ούτε διότι τα μυστήρια σε μια τέτοια κατάσταση είναι στο απυρόβλητο, αλλά γιατί, παρόλη τη σημερινή θρησκειοποίησή της, εις πείσμα της ιστορικής θρησκειοποίησής της, της έκπτωσής της, ο Θεός της κάνει "χάρη" από την αγάπη και το έλεός του. Έτσι ο Θεός παραμένει παρών --κατ'οικονομία (όχι κατ' ακρίβεια)--, με υπομονή και μακροθυμία, στα μυστήρια μιας "εθνικής θρησκείας", μιας εθνικοποιημένης εκκλησίας στην ιστορία, για να την "εκκλησιοποιήσει τω πράγματι" εν τέλει, δηλ. στο τέλος, εσχατολογικά. Γιατί ο Θεός δεν βλέπει μόνο το "τώρα" μιας "εθνικής θρησκείας" (που ως τέτοιο είναι αντικειμενικά πτωτικό), αλλά βλέπει το "μέλλον" της, την μεταστροφή της σε "εκκλησία".  Και επειδή οι ιστορικές "εκκλησίες", άλλες περισσότερο άλλες λιγότερο, είναι "θρησκειοποιημένες" (από τον 4ο αι κ.ε.), με τον α ή β τρόπο, ο Θεός κάνει τα ανάλογα στην κάθε μια, από αγάπη και έλεος, για να τις οδηγήσει σε μετάνοια και να τις σώσει, δηλ. να τις "εκκλησιοποιήσει εν τέλει". Οι "εκκλησίες" στην ιστορία είναι πάντα "προληπτικές εκκλησίες", καθόσον βρίσκονται καθοδόν προς την εσχατολογική "εκκλησιοποίησή" τους. Η "εκκλησιακότητα" (και η "μυστηριακότητα") στην ιστορία είναι περισσότερο εσχατολογική κατηγορία, παρά ιστορική !!"

 …..

13. "ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ"

Ένας φίλος μου, αναφερόμενος στις διαπραγματεύσειςτης εκκλησίας με το κράτος, είπε. "Με ενοχλεί η υποκρισία τους. Κατηγορούν τον καθολικισμό για αυτά που οι ίδιοι κάνουν".  Παρατήρησα ότι ο καθολικισμός ποτέ δεν μπέρδεψε την εκκλησία με το έθνος. Και αν έκανε και κάνει διαπραγματεύσεις με τα κράτη των εθνών είναι για να κρατήσει «διακριτή» και «αυτόνομη» την εκκλησία από τα κράτη/έθνη. Ή, ακριβέστερα, και αυτό έχει μεγάλη σημασία, για να κρατήσει την εκκλησία (ως εσχατολογικό μυστήριο και ιστορική πραγματικότητα) «υπερβατική» ως προς τα κράτη/έθνη και «απερίσταλτη» σε αυτά. Δηλ. σαν μια μυστηριακή πραγματικότητα στην Ιστορία που ότι και να της κάνεις δεν συρρικνώνεται ποτέ τελείως στα κράτη, στα έθνη και στους λαούς που περιέχει. Είναι λοιπόν εντελώς άλλη περίπτωση.

Σημειωτέον ότι στον καθολικισμό τα έθνη/λαοί νοούνται (δυνάμει) εντός της εκκλησίας, στη δε ορθοδοξία η σχέση είναι ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ. Η εκκλησία νοείται εντός των εθνών/λαών (ας πούμε κατά το πλατωνικό σχήμα "σώμα-ψυχή" όπου το έθνος είναι το σώμα και ψυχή του έθνους η εκκλησία). Αυτή η αντίστροφη προοπτική στις δυο εκκλησιολογίες δεν θα πρέπει ποτέ να μας διαφεύγει. Διότι η θεμελιώδης εκκλησιολογική διαφορά των αντιστρόφων προοπτικών, βρίσκεται πίσω από "πάπες" και αντίστοιχα από "πατριάρχες", τους νοηματοδοτεί κατά περιεχόμενο και τους υποβαστάζει οργανικά. Και, απ' όσο βλέπω στο ΦΜ (αλλά και από αλλού), αγνοείται παντελώς αυτή η διπλή, αντίστροφη θεώρηση της εκκλησίας, στην Ανατολή και τη Δύση, από θεολόγους και μη.

…..

14. "ΕΚΚΛΗΣΙΑ - ΠΟΛΙΤΕΙΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ"

"Do ut des - Σου δίνω, μου δίνεις". Ίσως, στην παρούσα φάση των σχέσεων, στο πλαίσιο της ιστορικής κοινωνίας, να μην υπάρχει άλλη λύση. Αλλά του βυζαντινισμού η κληρονομιά, η περίφημη "συμφωνία" εκκλησίας-πολιτείας, είναι πολύ βαριά υποθήκη για τις παραδοσιακά ορθόδοξες χώρες και τις κοινωνίες τους. Βαριά, και για την ιδιότητα του "πιστού" (που τον δένει σε ένα έθνος) και για την ιδιότητα του "πολίτη" (που τον δένει σε μια εκκλησία).

α. Μιλάω ως απλός "πιστός".... αλλά ταυτόχρονα και ως φιλελεύθερος "πολίτης". Μιλάω πότε από την μια μεριά, και πότε από την άλλη. Που σημαίνει μιλάω ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ. Διότι δεν γίνεται αλλιώς. Καθότι από τη φύση τους που είναι διαφορετική, δεν "συντίθενται" μεταξύ τους αυτές οι ιδιότητες, του "ΠΙΣΤΟΥ" στον Χριστό και την εσχατολογική Βασιλεία του, και του "ΠΟΛΙΤΗ" της Ελλάδας και της ιστορικού ΄Εθνους της. Ο Χριστός και η Ελλάδα, η Βασιλεία του πρώτου και το Έθνος της δεύτερης, το Έσχατο και η Ιστορία δεν "συντίθενται", πρέπει να το πάρουμε απόφαση !!!! Δεν "συντίθενται" μεταξύ τους, η ιδιότητα του "πιστού" και η ιδιότητα του "πολίτη" σε ένα μικτό tertium quid διότι οι ιδιότητες αυτές ανήκουν σε εντελώς διαφορετικά επίπεδα που δεν επιδέχονται "σύνθεση": του Έσχατου του Χριστού, και της Ιστορίας της Ελλάδας !! Αυτή είναι η πρώτη και βασική παρατήρησή μου. 

β. Ας θυμηθούμε mutatis mutandis το τόσο παρεννοημένο "ασυγχύτως" της Χαλκηδόνας, της διαλεκτικής συνύπαρξης του θείου και του ανθρώπινου στον Χριστό. Ή ακριβέστερα της διαλεκτικής (και όχι συνθετικής) "θε-ανθρωπίας" Του που εκφράζεται με το "και" ...."και" (και θεός και άνθρωπος). Η χαλκηδόνια χριστολογία του "ασυγχύτως" και η πολιτική θεωρία της "ανοικτής κοινωνίας" έχουν υπογείως νομίζω κάτι κοινό. Προωθούν τις εν προσώπω διαλεκτικές σχέσεις των ετεροτήτων και δεν αγαπούν τις απρόσωπες, συνθετικές και ολιστικές σχέσεις που καταργούν την ετερότητα των ετεροτήτων ... Εν προκειμένω της πολιτείας και της εκκλησίας στο πλαίσιο της κοινωνίας.

γ. Μέσα σε μια κοινωνία ανοικτή και φιλελεύθερη (τουλάχιστον κατά πρόθεση), η πολιτεία και οι θρησκείες (οφείλουν να) συνυπάρχουν μόνον ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ και όχι ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ, να συνυπάρχουν ανοικτά και δυναμικά και όχι κλειστά και ολιστικά. Και (οφείλουν να) συνυπάρχουν έτσι διότι έχουν εντελώς διαφορετικούς ορίζοντες. Η πολιτεία έχει ορίζοντα την Ιστορία, και οι θρησκείες έχουν ορίζοντα το Υπερβατικό (έναντι της Ιστορίας). Την εμμένεια λοιπόν, και την υπερβατικότητα, ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ και όχι συνθετικά και ολιστικά, "συν-ύπαρξη" μέσα σε ένα ανοικτό και φιλελεύθερο γίγνεσθαι-κοινωνείν.

δ. Έλα όμως που η συντριπτική πλειονοψηφία των συνανθρώπων μου --σε αυτόν τον τόπο που μου έλαχε να εγκαταβιώσω τα τελευταία χρόνια της ζωής μου-- πιστεύει ότι οι ορίζοντες αυτοί, της εμμένειας και της υπερβατικότητας, της Ελλάδας και του Χριστού, η "πολιτεία του έθνους" και η "Βασιλεία του Θεού", τάχα "συντίθενται" στην εκκλησία-έθνος, στην "εθνοεκκλησία" (και η διαφορά τους αλληλοαναιρείται) ; Και το πιστεύει ίσως η πλειονοψηφία αυτή διότι δεν εμπνέεται πνευματικά πλέον από τον "αποστολικό χριστιανισμό" (που έχει βάση το "μυστήριον" και ορίζοντα την υπερβατική Βασιλεία του Θεού), αλλά από έναν "παγανο-χριστιανισμό" (που έχει βάση την "ιστορική θρησκεία" και ορίζοντα την εμμενή Ιστορία του Κόσμου). Διότι εμπνέεται από μια θρησκειοποιημένη ιστορικά εκκλησία, την αυτοκρατορική/εθνική εκκλησία. Εις πείσμα του "αποστολικού χριστιανισμού", ο "παγανο-χριστιανισμός" ξεκίνησε στην Ανατολή από τον 4ο αι. και συνεχίζεται αδιάκοπα μέσω του Βυζαντίου, μέχρι σήμερα. Στη Δύση όμως οι τύχες ήταν αρκετά διαφορετικές για λόγους που δεν είναι της παρούσης ... Αυτή είναι μια άλλη σοβαρή παρατήρηση.

ε. Το συμπέρασμα: Στην κοινωνία μας σε αυτόν τον τόπο χρειάζεται επειγόντως παιδεία, εμβάθυνση, αυτοσυνειδησία και υπευθυνότητα: τόσο στη σφαίρα του "πιστού" (βλ. Βασιλεία του Θεού), όσο και στη σφαίρα του "πολίτη" (βλ. πολιτεία της Ελλάδας). Διότι η κατάσταση είναι τραγική και στα δυο, τα επουδενίσυγχεόμενα επίπεδα-σφαίρες, του "πιστού" και του "πολίτη", όπως προείπα. Ακριβώς διότι πλείστοι όσοι επιμένουν να τα συγχέουν ολιστικά, κινδυνεύοντας να αναιρέσουν την (κατά πρόθεση τουλάχιστον) ανοικτότητα της ελλαδικής κοινωνίας και συνεπώς τον φιλελεύθερο ορίζοντά της !!!! (Πέραν του ότι αναιρούν έτσι την μυστηριακή-εσχατολογική ουσία της εκκλησίας και, από "εκκλησία του Χριστού και της Βασιλείας" την κάνουν "θρησκεία του έθνους". Άραγε, μήπως υποσυνείδητα θέλουν να βασιλέψει το ελληνικό έθνος στη θέση του Χριστού, στα Έσχατα ?) ...

……

15. ΟΥΔΕΤΕΡΟΘΡΗΣΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ?

Και αυτό για τον αντίλογο ... "Ουδετερόθρησκο κράτος τι θα πει ?" (Φθιώτιδος Νικόλαος αμφισβητώντας την “ουδτεροθρησκεία”). Είναι "ιστορικά" σοβαρός αντίλογος (για την Ελλάδα) αν και "θεολογικά" εντελώς άτοπος (για την Εκκλησία). Και αν τον έκανε ένας ιδιώτης, ή ένας βουλευτής (λ.χ. της δεξιάς) στο κοινοβούλιο, θα είχε ασφαλώς νόημα (πάντα εννοείται σε δημοκρατικά πλαίσια ανταλλαγής διαφόρων απόψεων και τάσεων). Αλλά όταν τον κάνει ένας "επίσκοπος" της "εκκλησίας του Χριστού" (όχι ένας "εθνάρχης" της "θρησκείας του έθνους") τότε δεν τον καταλαβαίνω. Άλλο "επίσκοπος", άλλο "εθνάρχης" !! Διότι, θεολογικά μιλώντας, η "εκκλησία του Χριστού" (επίσκοπος) εξ' ορισμού ανήκει στην "εσχατολογική Βασιλεία του Θεού", όχι στην "ιστορική θρησκεία του Έθνους" (εθνάρχης). Και συνεπώς, η "εκκλησία του Χριστού" (επίσκοπος), κατ' ακρίβεια, δεν συγχέεται με την "θρησκεία του Έθνους", με την "εθνοεκκλησία" (εθνάρχης), ούτε μπορεί να περισταλεί σε "θρησκεία του Έθνους" (εθνοεκκλησία) χωρίς να διακινδυνεύσει την "μυστηριακή εκκλησιακότητά" της: να εκπέσει από "εκκλησία Θεού" σε "εθνική θρησκεία", από "εκκλησία" σε "εθνοεκκλησία". Να χάσει αυτήν ακριβώς την μυστηριακή εκκλησιακότητα που της χαρίζεται από την Εσχατολογική Βασιλεία του Θεού. Όχι από την Ιστορία του Κόσμου και των εθνών. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αδυνατώ εν συνειδήσει να συμπλέω --για λόγους εκκλησιολογικούς-- με αυτό το "πλοίο", με το υβριδικό μόρφωμα της "εθνοεκκλησίας" (αλλά αυτό αφορά μόνο τη δική μου θεολογική συνείδηση, δεν σημαίνει τίποτα παραπέρα και για κανέναν άλλον), παρόλο που συνεχίζω αδιάλειπτα να νοιάζομαι την Ορθοδοξία και να την πονάω περισσότερο από πριν. Διότι ενώ ξεκίνησε (τους πρώτους αιώνες) ως η "καθ'ολική εκκλησία στην Ανατολή" κατέληξε σταδιακά να γίνει "οι εθνικές εκκλησίες της Ανατολής". Και η "καθ'ολικότητα" είναι ενδογενές στοιχείο της εκκλησίας "του Χριστού" και "του Θεού". Συμπέρασμα: Στην εύλογη ερώτηση "Ουδετερόθρησκο κράτος τι θα πει ?" απαντώ. Θα πει "Απελεύθερη εκκλησία Χριστού", καταρχάς, αυτό και τίποτε άλλο.

……

16. ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

Το απήλαυσα το άρθρο του Γιώργου Δίελλα !!!!!!! Ή δεν καταλαβαίνουν, πολιτεία και εκκλησία, τι θα πει "ουδετερόθρησκο κράτος", ή προσπαθούν να μας κοροϊδέψουν όλους (αλλά και εαυτούς και αλλήλους). Ποιο είναι τάχα το χειρότερο ;; Κατά τη γνώμη μου αμφότεροι είναι ιστορικά παγιδευμένοι. Το "ουδετερόθρησκο κράτος" προϋποθέτει --και υποβαστάζεται από πίσω από-- άλλη εκκλησιολογία, από "αμιγή εκκλησιολογία" (δηλ. μυστηριοκεντρική και όχι λαοεθνοκεντρική, εσχατοκεντρική και όχι ιστοριοκεντρική). Όχι από την Βυζαντινής κοπής και προέλευσης "πολιτική εκκλησιολογία" (βλ. Ευσέβιος Καισαρείας) και την μετεξέλιξή της σε ορθόδοξη "εθνοεκκλησιολογία". Επειδή όμως πολιτεία και εκκλησία είναι εκκλησιολογικά απροβλημάτιστοι (όπως πάντα) και αστοιχείωτοι (ως επαρχιώτες) πάνε ... ξυπόλυτοι στ’ αγκάθια. "Ουδετερόθρησκο κράτος" για να έχεις, πρέπει να διαθέτεις και τις προϋποθέσεις για να το έχεις. Και από πλευράς εκκλησίας, τουλάχιστον, η προϋπόθεση είναι να διαθέτει "αυτόνομη" και όχι "παρασιτική στο κράτος-έθνος" οντότητα, και μάλιστα εσχατο-μυστηριακή οντότητα. Εδώ όμως γελάνε (ή κλαίνε) ... Δεδομένων των παραπάνω διερωτώμαι: μήπως πρέπει να παραιτηθούμε από τον στόχο του "ουδετερόθρησκου κράτους" στην Ελλάδα;; (Αλλά και από τον σύστοιχο στόχο της εξυγείανσης, δηλ. της "εκκλησιοποίησης" της εκκλησίας στον Ορθόδοξο χώρο;;)

……

17. "ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΛΑΟΙ/ΕΘΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ"

Συνεχίζοντας την προηγούμενη ανάρτησή μου "ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ" θέλω να αποσαφηνίσω εδώ τις αντίστροφες θεωρήσεις της εκκλησίας, σε Ανατολή και Δύση, σε σχέση όχι μόνο με τους λαούς/έθνη αλλά και με τους πολιτισμούς.  Στην Ανατολή η εκκλησία είναι εγγεγραμμένη εντός του πολιτισμού με κίνδυνο μια "πολιτισμοποίηση της εκκλησίας", ας την πούμε έτσι. Δηλ. με κίνδυνο ο πολιτισμός να καταπιεί, να αλλοτριώσει την εκκλησία, το "μυστήριον" (του Χριστού) και να το αφομοιώσει. Ο πολιτισμός (και όχι το "μυστήριον") να γίνει τελικά ο πραγματικός φορέας της εκκλησίας.  Αντίστροφα, στη Δύση είναι οι πολιτισμοί που εγγράφονται μέσα στην εκκλησία με στόχο την εκκλησιοποίησή τους. Βεβαίως και εδώ υπάρχει ο κίνδυνος, η εκκλησία να ισοπεδώσει την ποικιλία των πολιτισμών και να θελήσει να επιβάλει έναν ευρωπαιοκεντρικό πολιτισμό. Η καθολική εκκλησία πέρασε στο παρελθόν αυτό τον κίνδυνο. Σήμερα όμως, μετά την Β΄Βατικανή, ο κίνδυνος αυτός είναι εντελώς ξεπερασμένος.

Το ευαίσθητο σημείο στη σχέση εκκλησίας και πολιτισμών είναι ο στόχος της σχέσης που είναι η "εκκλησιοποίηση των πολιτισμών" (να γίνουν οι πολιτισμοί μέρος της κοινωνίας της εκκλησίας, να ενταχθούν στο "μυστήριο" του Χριστού) και όχι το αντίστροφο, δηλ. η "πολιτισμοποίηση της εκκλησίας" (να γίνει η εκκλησία μέρος των πολιτισμών και τελικά της αντίθεσής τους). Διότι δεν είναι ο πολιτισμός ο φορέας της εκκλησίας αλλά το "μυστήριον". Είναι η εκκλησία (το μυστήριον του Χριστού) ο φορέας των πολιτισμών. Σημειωτέον ότι η "καθολικότητα" της εκκλησίας δεν μπορεί να είναι ιστοριοκεντρικά πολιτισμική ή δια-πολιτισμική. Είναι εσχατοκεντρικά "μυστηριακή", με αναφορά στο εσχατολογικό "μυστήριο του Χριστού". Αυτό είναι το βασικό κριτήριο καθολικότητας. Αυτά όλα τα παραπάνω, για όποιον βάζει το μυαλό του να σκέφτεται και δεν το έχει παρκάρει, κάτι μας λένε για τα καθ' ημάς ... (και βεβαίως για το Ουκρανικό).

…….

18. ΟΥΔΕΤΕΡΟΘΡΗΣΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ?

Σήμερα πήρα day off και ξεκουράζομαι, κυρίως στο κρεβάτι μου. Μου ήρθε πάλι το θέμα της "ουδετεροθρησκείας" του κράτους, των προϋποθέσεών της, και σκεφτόμουνα το εξής. Η τραγωδία είναι ότι από άποψη κοινωνικής εξέλιξης, σε επίπεδο κοινωνιών, οι ορθόδοξοι Λαοί, νομίζω, μοιάζουν με παιδιά "μαμόθρεπτα". Δηλ. με παιδιά προσκολλημένα στη μάνα, και εξ'αυτού ψυχολογικά καθυστερημένα στην φυσιολογική ανάπτυξη, στην ενηλικίωση. Διότι η μάνα τους, η Ορθοδοξία, δεν φρόντισε να τα μεγαλώσει για τον Χριστό ως Άλλον και για την Ιστορία, και να τα αποδεσμεύσει από εκείνη να πάρουν τον δρόμο τους προς Εκείνον, αλλά θέλησε να τα αναστήσει για τον εαυτό της, κρεμασμένα αιωνίως στο βυζί της. Πως να ενηλικιωθούν τα παιδιά, τα ορθόδοξα έθνη/κράτη και οι κοινωνίες τους, πως να αποκτήσουν ίδια συγκρότηση και ταυτότητα, προσωπική θα λέγαμε, ως τέκνα της μάνας και όχι ως η ίδια η μάνα; Έτσι ακριβώς, ως εξαρτημένα, είναι παντελώς αδύνατο να τα ξεκόψει κανείς σήμερα από τη μάνα. Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να μην ζητάμε "ουδετεροθρησκείες" (για μένα καταρχάς το λέω). Διότι τα τέκνα (οι κοινωνίες) είναι εισέτι --και αιωνίως (;)--- "βρέφη" της μάνας !!!! Πως να αναπτύξουν μια σχέση ισοτιμίας με τη μάνα, κάτι που είναι ίδιον του ώριμου ανθρώπου, όταν είναι ακόμα ψυχολογικά "μαμόθρεπτα" (αν όχι βρέφη κολημένα στη μάνα) και, άκουσον άκουσον, σε σιαμαία σχέση με τη μάνα (Εκκλησία/Έθνος) όπως είπε και κάποιος από την πλευρά της μάνας (επίσκοπος νομίζω) χωρίς ντροπή !! Πολύ εγωιστική μάνα !! Και έχω γνωρίσει στη ζωή, όπως όλοι μας φαντάζομαι, κάποιες τέτοιες μανάδες, με τα "μαμόθρεπτά" τους, που περπατάν στο δρόμο και είναι σαν "ζευγάρι", και το φαινόμενο είναι λυπηρό. Η μάνα, τελικά, απομυζά ψυχολογικά (και πρακτικά) το παιδί της, τρέφεται (ή επωφελείται) από αυτό, και έτσι ό ένας παρασιτεί στον άλλον.

……

19. ΣΥΝΑΛΛΗΛΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Καταληκτικά, για τον αντίλογο, κείμενο εθνοκεντρικό του π. Μεταλληνού

Ι. “Οἱ δυτικοὶ ἢ δυτικίζοντες ρυθμιστὲς τῆς ἐθνικῆς μας πορείας   δὲν μποροῦσαν – ἢ καὶ δὲν μποροῦν –  νὰ συλλάβουν τὴν ὀρθόδοξη παράδοση   τῶν σχέσεων Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας  ὡς «συναλληλίας» καὶ «συμφωνίας».  Ἀντίθετα, μετέφεραν καὶ ἐδῶ ἀκέραιο τὸν δυτικὸπροβληματισμὸ τῶν σχέσεων αὐτῶν καὶ ἐπιδιώκουν μιὰ δυτικὴ λύση,  αγνοώντας τὴν φυσικὴ καὶ αὐτονόητη γιὰ τὴν παράδοσή μας συνύπαρξη καὶ συμπόρευση   τῶν δύο ρωμαίικων διακονιῶν τοῦ ἴδιου λαοῦ,  τῆς «βασιλείας» (πολιτικῆς διακονίας)  καὶ τῆς «ἱερωσύνης» (πνευματικῆς διακονίας). Μέσα σ’ αὐτὴτὴ σύγχυση, πάλι,  γίνεται κατανοητὸτὸ φράγκικο καὶ αὐτό αἴτημα τοῦ «χωρισμοῦ» Ἐκκλησίας Πολιτείας,  ὄχι ὡς ἐλευθερία βέβαια   τῆςἐ κκλησιαστικῆς διακονίας,  ἀλλὰ ὡς περιθωριοποίηση καὶ φίμωσή της,  γιὰ νὰ μὴ νἔχει λόγο στὴν πορεία τοῦ ἔθνους καὶ ἀποσύνδεση τῆςπ αραδοσιακῆς ορθοδοξίας ἀπὸ ὅλες τὶς δομές του.  Τὸ ἐπιχείρηματῶν βερμπαλιστικῶν προκλήσεων   ἡγετικῶν μορφῶν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου   δὲν εἶναι παρὰ πρόφαση.  Μὲ μιὰ πρόχειρη ἀνατομία τῆς επιδίωξης αὐτῆς τῆς πολιτικῆς μας ἡγεσίας,  μπορεῖ εὔκολα νὰ διαπιστωθεῖ,  ἡ πιστὴ ἀντιγραφὴ τῶν εὐρωπαϊκῶν προτύπων   καὶ καταστάσεων   γιὰ τὴν ὁλοκλήρωση τῆς αναίρεσης τῆς μακραίωνης παράδοσης   αὐτοῦ τοῦ τόπου,  ποὺ ἔπνιγε ὣς τώρα τὴν ταυτότητά του.  (πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Μεταλληνοῦ, Πειραϊκή Εκκλησία Τεῦχος 308, Νοέμβριος 2018)”.

ΙΙ. α. Ο π. Μεταλληνός, στο παρακάτω απόσπασμα, δίνει νομίζω γλαφυρά και με πιστότητα (αλλά θεολογικά άκριτα...) την ουσία της "αυτοκρατορικής εκκλησιολογίας" του Βυζαντίου, της πολιτικής θεολογίας της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων, δηλ. της περίφημης "βυζαντινής συμφωνίας" μεταξύ "βασιλείας" και "ιερωσύνης" στα πλαίσια της αυτοκρατορίας. 

β. Το point της τοποθέτησης αυτής συνοψίζεται στην φράση για "τὴν φυσικὴ καὶ αὐτονόητη, γιὰ τὴν παράδοσή μας, συνύπαρξη καὶ συμπόρευση τῶν δύο ρωμαίικων διακονιῶν τοῦ ἴδιου λαοῦ, τῆς «βασιλείας» (πολιτικῆς διακονίας) καὶ τῆς «ἱερωσύνης» (πνευματικῆς διακονίας)...". Έτσι ακριβώς, πιστεύω, επί της ουσίας, θα περιέγραφε την "πολιτική εκκλησιολογία" του Βυζαντίου και ένας ιστορικός βυζαντινολόγος γιατί αυτή ήταν. Κατά συνέπεια, ο π. Μεταλληνός έχει ΙΣΤΟΡΙΚΑ δίκαιο στη περιγραφή των πραγμάτων της αυτοκρατορίας, κοσμικών και πνευματικών. Των ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ πραγμάτων εκείνων που χωρίς καμία ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ θεωρεί ο ίδιος ότι θα πρέπει να συνεχίζονται και σήμερα !!

γ. Η βυζαντινή "άποψη" δείχνει σαφέστατα την "ιεροποίηση" της αυτοκρατορίας (και των επιγόνων της, των ορθοδόξων εθνών): την ολιστική "λαοκεντρική" εκκλησιολογική αντίληψη που αντιλαμβάνεται την "Ρωμαιοσύνη" (και τα σύγχρονα παράγωγά της) ως μεσσιανικό λαό, ούτε λίγο ούτε πολύ !!!!. Είναι ακριβώς αυτό όμως που σηματοδοτεί από ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ πλευράς ....τη βυζαντινή βλασφημία: την "ιστορικοποίηση της εσχατολογίας", δηλ. την "εκκοσμίκευση της εσχατολογίας" αφενός, και αντίστροφα τον εθνο-θρησκευτικό μεσσιανισμό της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων αφετέρου. Πράγματα δυστυχώς συνηθισμένα και παγιωμένα από τον 4ο αι. κ.ε. στην Ανατολή στα οποία συνέβαλε τα μέγιστα η πολιτική ιδεολογία του Ευσεβίου Καισαρείας (4ος αι.).

δ. ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ (αποστολικά) μιλώντας η εν λόγω βυζαντινή αντίληψη δεν διακρίνει (ως θα ώφειλε απαραίτητα) μεταξύ "Λαού του Θεού" / "Λαού των Ρωμαίων". Μεταξύ "Λαού του Θεού" (σε αναφορά προς τα "Εσχατα") / και "Λαού των Ρωμαίων" (σε αναφορά προς την "Ιστορία"). Κινούμενη σε πλατωνικό σχήμα (ορατών/αοράτων) και συγχέοντας το "υπερβατικό" επίπεδο των Εσχάτων με το "εμμενές" επίπεδο της Ιστορίας αδυνατεί να διαρθρώσει όπως πρέπει, να διαπλέξει --διαλεκτικά και "μυστηροκεντρικά"-- Έσχατα και Ιστορία, "Βασιλεία του Θεού" (που είναι υπερβατική) και "Ρωμαίικη Αυτοκρατορία" (που είναι εμμενής). Τα συγχέει "λαοκεντρικά" και ιστοριοκεντρικά, με αποτέλεσμα από τη μια μεριά να "αποθεώνει" το "Ρωμαίικο", και από την άλλη να "εκκοσμικεύει" τη "Βασιλεία του Θεού" !!! Αν αυτό δεν είναι (απο θεολογικής ενν. πλευράς) η εκκλησιολογική αποτυχία του Βυζαντίου, η εκκλησιολογική του αίρεση και η "βυζαντινή βλασφημία", τότε τι είναι ;;;; Το κωμικοτραγικό στην υπόθεση είναι ότι αυτήν ακριβώς την εκκλησιολογική αίρεση, το Βυζάντιο την βάφτισε ...."ορθοδοξία". Ότι να ναι...

ε. Είναι γνωστή και δυστυχώς πολύ διαδεδομένη αυτή η βυζαντινής κοπής αντίληψη πολιτικής εκκλησιολογίας στους Ορθοδόξους και είναι πολύ λογικό. Η εκκλησιολογική (και συνεπώς πολιτική) αντίληψη του "λαικού μεσσιανισμού" που το ιστορικό Βυζάντιο κληροδότησε στους μετέπειτα Ορθοδόξους Λαούς. Και την μετεξέληξή του στον ρωσσικό κομμουνισμό (μέσω εκκοσμίκευσης) την είδαμε και την γευτήκαμε. Πάνω σε αυτό, από πλευράς χριστιανικής ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (και όχι πολιτικής θεωρίας !!!!), έχω ήδη πει πάρα πολλά, και εδώ και στο τελευταίο βιβλίο μου, και δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτα στο κείμενο του π. Μεταλληνού ... Μιλάει άλλωστε από μόνο του για την "βυζαντινή βλασφημία".

......

20.  ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ?

Τέλος διάβασα κάπου: "Δημοκρατική εκκλησία, αυτό είναι το διακύβευμα"!

Αν η "εκκλησία" ήταν του Λαού, θα μπορούσε και να στέκει αυτή η πρόταση. Αλλά η "εκκλησία" είναι του Χριστού (και όχι του Λαού). Το γράφω αυτό, στη συνέχεια της προηγούμενής μου ανάρτησης, για να δείξω ότι τα πράγματα τα έχουμε μπερδέψει από εποχής Βυζαντίου. Και ας γίνομαι δυσάρεστος, αντιπαθής και ειδωλοκλάστης. Έχουμε δηλ. μπερδέψει την εκκλησιολογία με την πολιτική. Και κυρίως, έχουμε αντιστρέψει τη σχέση τους.

α. Όταν λέω παραπάνω ότι έχουμε αντιστρέψει τη σχέση εκκλησιολογίας και πολιτικής εννοώ ότι αντί ο εσχατολογικός Χριστός (=το μεταιστορικό απόλυτο) να είναι το πλαίσιο θεώρησης του ιστορικού Λαού (=του ιστορικού σχετικού), γίνεται αντίστροφα ο ιστορικός Λαός (=το ιστορικό σχετικό) το πλαίσιο θεώρησης του εσχατολογικού Χριστού (=του μεταιστορικού απολύτου). Δηλ. έχουμε αντιστρέψει τη σχέση Εσχάτων και Ιστορίας, μεταιστορικού απολύτου και ενδοιστορικού σχετικού. Και έτσι ο Χριστός ντύνεται βυζαντινός αυτοκράτορας (τότε), ή φοράει κόκκινα τσαρούχια (έπειτα), ή γίνεται δημοκράτης (σήμερα). Το ίδιο και η "εκκλησία" Του. Ειδωλοποίηση του Χριστού !!!

β. Αντί λοιπόν να έχουμε στην "εκκλησία" μεταμόρφωση του Λαού (από τον Χριστό), έχουμε παραμόρφωση του Χριστού (από τον Λαό). Πλήρης αντιστροφή της σχέσης "μεταιστορικού απολύτου" και "ενδοιστορικού σχετικού". Ο ιστορικός "Λαός", λατρεύει τον εαυτό του προβάλλοντάς τον στον εσχατολογικό Χριστό (=μεσσιανικός Λαός) και αντίστοιχα η ιστορική "εκκλησία του Λαού" (όχι η μυστηριακή εκκλησία του εσχατολογικού Χριστού) λατρεύει τον εαυτό της προβάλλοντάς τον στην εσχατολογική Βασιλεία του Θεού. 

γ. Αυτός νομίζω είναι ο ανίερος μηχανισμός των προβολών, η αντιστροφή των πραγμάτων, του "μεταιστορικού απολύτου" και του "ενδοιστορικού σχετικού". Αντί η Ιστορία να "γίνεται" (διαρκές γίγεσθαι) κατ' εικόνα των Εσχάτων, τα Έσχατα θεωρούνται κατ' εικόνα της Ιστορίας, ως προβολή της Ιστορίας στο ενδοιστορικό απόλυτο. "Αποθέωση" της Ιστορίας και των επιμέρους ιστοριών των Λαών (απ΄όπου και οι εδοκοσμικές συγκρούσεις) ...  Και ο Θεός, βοηθός ....

.....

21. ΕΘΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ Ή ΧΡΙΣΤΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ;

Αυτό είναι το αποφασιστικό ερώτημα.

Το παραπάνω ερώτημα είναι ΚΡΙΤΙΚΟ σε μια δεδομένη κατάσταση. Που σημαίνει ότι πρέπει να το πάρουμε σοβαρά, να το καταγράψουμε στον νου και την ψυχή μας ο καθένας με φροντίδα, να μην το ξεχνάμε αλλά ούτε να το σκεφτόμαστε και συνέχεια. Διότι κινδυνεύουμε να μας πιάσει μελαγχολία και απόγνωση. Και αυτά δεν θα μας οδηγήσουν πουθενά. Χρειάζεται νομίζω ορθή κρίση (διάκριση πνευμάτων), σταθερή πίστη, ανοιχτά μάτια και υπομονή, πολύ υπομονή. Γιατί, αν το σκεφτούμε σωστά, η κατάσταση όπως υποστηρίζω δεν είναι χθεσινή. Και κάτι που στήθηκε καλώς ή κακώς για αιώνες, δεν ξεστήνεται δια μιας. Για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά πολλή. Κυρίως στο χώρο της θεολογίας, της εκκλησιολογίας. Κάτι τέτοιο προσπάθησα να κάνω στο βιβλίο μου.

Ξέρω καλά ότι το κριτικό ερώτημα που έθεσα αναστατώνει και φέρνει σε ψυχολογικά δύσκολη θέση πολλούς, πάρα πολλούς. Τους ζητώ συγνώμη αλλά πρέπει κάποτε το ερώτημα αυτό να τεθεί "ενώπιον Θεού και ανθρώπων". Όχι μόνο "ενώπιον ανθρώπων" ... Την προσωπική μου άποψη και μαρτυρία την κατέθεσα δημόσια, και εδώ και αλλού. Σαν μήνυμα σε μπουκάλι πεταμένο στον ωκεανό. Ο οποιοσδήποτε μπορεί θαυμάσια να την αντιπαρέλθει, να την αγνοήσει. Εγώ όμως δεν θα είμαι αναπολόγητος στον Κριτή της Εκκλησίας και της Ιστορίας.

Θα πρέπει όμως να προστεθεί και κάτι άλλο: ο Χριστός και το Έθνος (ή μάλλον ο Χριστός και τα Έθνη, όλα) δεν είναι σε αντιδιαστολή καθαυτά διότι είναι ασύμμετρες πραγματικότητες. Είναι σε αντιδιαστολή όμως όσον αφορά το θεμέλιο και το πλαίσιο της "εκκλησίας". Η "εκκλησία" είναι "εκκλησία του Χριστού" που περιλαμβάνει τα Έθνη. Δεν είναι "εκκλησία των Εθνών" που περιλαμβάνει τον Χριστό !!!! Γι'αυτή την αντιστροφή μιλάμε. H "εκκλησία" είναι καταρχάς "μυστήριο εκ των άνω" και όχι "πραγματικότητα εκ των κάτω" (τονίζεται το καταρχάς που σημαίνει θεμέλιο και πλαίσιο). Δεν είναι τόσο δύσκολο φαντάζομαι να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά προοπτικών και θεμελίων.

......

22. ΑΠΟΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ?

α. Όπως ο Χριστός είναι το "μυστήριο" (sacarmentum) του Θεού για τα Σύμπαντα που δημιούργησε, έτσι αναλογικά και η Εκκλησία είναι το "μυστήριο" (sacramentum) του Χριστού για μας: Ανθρώπους, Κοινωνίες και Έθνη.  Η Εκκλησία, καίτοι "μυστήριον" (εκ των άνω), είναι ΚΑΙ "ιστορική πραγματικότητα" (κάτω) που περιλαμβάνει Έθνη, Κοινωνίες, Ανθρώπους. Επειδή όμως είναι ΚΑΙ κοινωνιολογική πραγματικότητα της καθημερινής μας ζωής (κάτω), η δυσκολία για μας, 1900 χρόνια μετά τους Αποστόλους, είναι να βλέπουμε το "μυστήριο" (του Χριστού) που η Εκκλησία είναι στην ουσία της, το "εκ των άνω", στο εμπειρικό, στο ιστορικό "κάτω". Έτσι βλέπουμε όχι το "μυστήριο" (sacramentum), το μεταιστορικό "εκ των άνω" στην Εκκλησία, αλλά ΜΟΝΟ την ιστορική, κοινωνιολογική και θρησκευτική πραγματικότητα, το "κάτω" της. Βλέπουμε μόνο την ιστορική επιδερμίδα του "μυστηρίου" του Χριστού που είναι η Εκκλησία και τη συγχέουμε με την μεταιστορική ουσία του "μυστηρίου" αυτού. Βλέπουμε το "κάτω" του "μυστηρίου" (δηλ. της Εκκλησίας) σαν να ήταν τελικά το "μυστήριο" (η Εκκλησία) εκ των "κάτω" και όχι "εκ των άνω". Και εδώ είναι που την πατάμε ... Έχουμε μια μονοδιάστατη, μονοεπίπεδη,"εκκοσμικευμένη" (και όχι "μυστηριακή") αντίληψη για την Εκκλησία. Έχουμε χάσει την αίσθηση του "μυστηρίου", του "εκ των άνω" που είναι η ουσία της θεσμικής της πραγματικότητας και έχουμε περιοριστεί μόνο στο "κάτω". Έχουμε εκλάβει την ιστορική επιδερμίδα (τον θεσμό) για τελική της αλήθεια, για μετα-ιστορική ουσία της.

β. Αποχριστιανοποίηση μιας κοινωνίας, ουσιαστική και όχι απλώς τυπική, δεν σημαίνει κανείς πλέον να μην "πατάει στην εκκλησία". Είναι κάτι πολύ βαθύτερο. Είναι οι άνθρωποι και η κοινωνία να μην βλέπουν το "μυστήριο" (sacramentum) του Χριστού, το μετα-ιστορικό, στην Εκκλησία (κάτω), και να βλέπουν ΜΟΝΟ την επιδερμίδα του "μυστηρίου": την ιστορική, κοινωνιολογική και θρησκευτική πραγματικότητα-έκφανση του "μυστηρίου". Να βλέπουν την Εκκλησία μονοδιάστατα, επίπεδα, με "εκκοσμικευμένο" βλέμμα. Να τη γδύνουν από την "μυστηριακότητά" της, αυτή που προέρχεται από το επέκεινα της Ιστορίας και ανήκει στον Χριστό. Να την κάνουν απλά ιστορικό και κοινωνικό θεσμό "θρησκειακού" χαρακτήρα, χρήσιμο για την κοινωνία και το Έθνος. Αυτό, με λίγα λόγια σημαίνει, "εκκοσμίκευση του μυστηρίου" και περιστολή (συρρίκνωση) στην ιστορική του φανέρωση.

γ. Αυτή ακριβώς η "εκκοσμίκευση του μυστηρίου" (του Χριστού, στην Εκκλησία) και τίποτε άλλο, και η περιστολή της τελευταίας σε θεσμό κοινής ωφελείας και σε θρησκευτική παράδοση του 'Εθνους, είναι η ουσιαστική "αποχριστιανοποίηση της κοινωνίας", των ανθρώπων της, ίσως δε πρώτα και της ίδιας της Εκκλησίας (στο μέτρο που κάτι τέτοιο το ανέχεται και συμβιβάζεται με αυτό). Είναι όμως και η βαθιά αιτία, νομίζω, της εθνικοποίησης της Εκκλησίας και της αποσύνθεσής της σε παράλληλες εθνικής βάσης Εκκλησίες. Αυτό βέβαια αν θέλουμε τα πράγματα να τα λέμε με το όνομά τους και όχι να παραμυθιαζόμαστε. Διότι ποιός από μας, μιλώντας για "Εκκλησία" και για "Ορθοδοξία", σκέφτεται το "μυστήριον", το "εκ των άνω" μετα-ιστορικό ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΘΕΜΕΛΙΟ και ΠΛΑΙΣΙΟ του "κάτω"; (ειδικά το μετα-ιστορικό ως ΠΛΑΙΣΙΟ του ιστορικού);; Ειλικρινά ρωτάω ...

δ. Η αναγνώριση όμως αυτού το γεγονότος, παρρησία και ενώπιον Χριστού, δεν θα πρέπει να μας δημιουργεί ενοχές αλλά να μας καλεί στην μετάνοια, την προσευχή και την ελπίδα. Για όλους, υπέρ πάντων. Όχι μόνον υπερ των Ελλήνων, ούτε μόνον υπερ των Ορθοδόξων, ή των Χριστιανών, αλλά υπέρ του σύμπαντος κόσμου, των πιστευόντων και μη, των ελπιζόντων και μη. Διότι το γεγονός αυτό της "εκκοσμίκευσης-αποχριστιανοποίησης" είναι ένα accident de parcours όπως λένε οι Γάλλοι, ένα ατύχημα κατά τη διαδρομή του "μυστηρίου" εν ημίν, "κάτω", μέσα στην Ιστορία, στις καρδιές μας. Αλλά η Ιστορία συνεχίζεται, φίλοι μου, δεν τελείωσε ... Τίποτα δεν είναι ακόμη τελεσίδικο. Les jeux ne sont pas encore faits ...

ε. Πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το "ως εκ των άνω" αναφέρεται πάντα στο "κάτω" (που είναι ακριβώς "εκ των άνω"). Το "κάτω" όμως δεν προυποθέτει την "εκ των άνω" θεμελίωσή του όταν θεωρείται "εκκοσμικευμένα", δηλ. ως αυτοθεμελιούμενο. Με άλλα λόγια: η εκκλησία είναι "θεσμός" στην ιστορία ακριβώς επειδή είναι "μυστήριο" προερχόμενο από τα έσχατα. Δεν είναι "θεσμός" στην ιστορία με προέλευση την ιστορία. Όπως λέτε, η εκκλησία είναι "μυστήριο" και "θεσμός". Δεν είναι όμως απλά και μόνο "θεσμός". Ούτε και οι "πιστοί" στην εκκλησία είναι "πιστοί της εκκλησίας". Είναι "πιστοί του Χριστού" στην εκκλησία, ή ακριβέστερα "πιστοί του Χριστού ως εκκλησία" (κοινωνία με τον Χριστό). Αυτό θέλω να πω.

Για να το πούμε με άλλα λόγια: "μυστήριο" και "θεσμός" ("άνω" και "κάτω") στην εκκλησία δεν είναι ισόκυρα, ούτε αντιστρέψιμα. Είναι το "μυστήριο" που θεμελιώνει (και δικαιώνει) τον "θεσμό", όχι αντίστροφα. Ούτε ο "θεσμός" αυτοθεμελιώνεται και αυτοδικαιώνεται στην ιστορία οποιαδήποτε και αν είναι η συμβολή του σε αυτήν. Ο "θεσμός" στην ιστορία δεν είναι "ανθρωποκεντρικός" (εθνο-λαο-κοινωνιο-κεντρικός) αλλά μυστηριακά (και όχι απλώς ιστορικά) "χριστοκεντρικός". Αυτό είναι το point.

στ. Τι μπορούμε να κάνουμε για όλα αυτά σήμερα ;;
Το πρώτο πράγμα ασφαλώς είναι να πιστέψουμε και να πάρουμε στα σοβαρά ότι η Εκκλησία είναι μεν "εν τω κόσμω" αλλά δεν είναι επουδενί "εκ του κόσμου". "Ουκ έχομεν ώδε μένουσανπόλιν, αλλά την μέλλουσα επιζητούμε". Νομίζω ότι αυτά είναι αυτονόητα πράγματα για όποιους γνωρίζουν, στοιχειωδώς έστω, το περιεχόμενο της αποστολικής και πρωτοχριστιανικής πίστης. Το θέμα όμως δεν είναι στο "γνωρίζω". Είναι στις "καρδιές" (πιστεύω) και στην "επιθυμία" (ελπίζω), ατομική και συλλογική. Τα άλλα όλα είναι πολυλογία, προφάσεις εν αμαρτίαις, για να βρισκόμαστε σε κουβέντα. Και κυρίως για να αποφεύγουμε την αυτοκριτική που ξεβολεύει.

Σημασία έχει να χωνέψουμε, όλοι μας, ότι αν ο "θεσμός" (στην Ιστορία) "ΦΕΡΕΙ το μυστήριο" (της Βασιλείας) --αποσπασματικά και προληπτικά εξ'άλλου-- είναι ακριβώς διότι ο ίδιος ο θεσμός καταρχάς "ΦΕΡΕΤΑΙ από το μυστήριο" (της Βασιλείας). Όχι αντίστροφα !!!! Άλλος είναι ο ΦΕΡΩΝ (ο Χριστός στο μυστήριό Του) και άλλο το ΦΕΡΟΜΕΝΟ (η Εκκλησία στο θεσμό της). Εκεί νομίζω γίνεται κάποιο μπέρδεμα.

Κοντολιγίς, η Εκκλησία θεμελιώνεται και πλαισιώνεται "επέκεινα και άνωθεν". Όχι ενδοιστορικά. Διότι θεμελιώνεται και πλαισιώνεται "εν Πνεύματιαγίω", δηλ. εσχατολογικά, όχι ενδοιστορικά.

Γι αυτό και οι εθνο-ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ Εκκλησίες, οι ΕΘΝΟΕΚΚΛΗΣΙΕΣ όπως τις ονομάζω, δεν έχουν "μυστηριακό" (δηλ. εσχατολογικό) νόημα. Εχουν ενδεχομένως μόνο "ιστορικό" δηλ. ενθαδικό νόημα (εθνοθρησκειακού τύπου). Και από αυτή την τελευταία οπτική γωνία αναλόγως τις αξιολογεί η Ιστορία.

.....

23. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

Η "εκκλησία" δεν μπορεί να μην μιλάει στην Ιστορία. Όχι όμως από θέσεως Ιστορίας αλλά από θέσεως Βασιλείας !

α. Η "εκκλησία" δεν μπορεί ασφαλώς να μην μιλάει στην Ιστορία. Είναι απαράγραπτο καθήκον της. Να μιλάει όμως στην Ιστορία, όχι από θέσεως Ιστορίας αλλά από θέσεως Βασιλείας ! Εδώ είναι το δύσκολο. Διότι διαφορετικά η "εκκλησία", ως επακριβώς "εκκλησία" (δηλ. ως το "μυστήριον της Βασιλείας") και όχι ως κάτι άλλο (προσοχή !!!!), μιλώντας από θέσεως Ιστορίας, εγκλωβίζεται ενδοιστορικά και εκκοσμικεύεται. Και γίνεται και αυτή απλά ένας εκ των συντελεστών της Ιστορίας. Εκκοσμικεύει, ιστορικοποιεί το "μυστήριο της Βασιλείας" που είναι (και καλείται να είναι) στην Ιστορία. Και το πράγμα γίνεται τραγικό. "Αν το άλας μωρανθεί ...".

β. Αυτό είναι το λεπτό και συνήθως παρανοημένο σημείο για τον "λόγο" που πρέπει να έχει η "εκκλησία" στην Ιστορία, για τον "δημόσιο λόγο" της ως επακριβώς "εκκλησίας" στις κοινωνίες και στά έθνη. Και εδώ γίνεται νομίζω όλη η σύγχυση. Η σύγχυση των θεολογικών εννοιών "ΙΣΤΟΡΙΑ" (δηλ. του καθημερινού και ταλανισμένου) και "ΒΑΣΙΛΕΙΑ" (δηλ. του μετα-ιστορικού έσχατου της Ιστορίας). Που μεταφράζεται στη σύγχυση αυτού που λέμε "ΕΘΝΑΡΧΙΑ" (που είναι απλά ιστορική έννοια κατ'οικονομίαν, της εποχής των Οθωμανών) και "ΕΚΚΛΗΣΙΑ" (που είναι μυστηριακή πραγματικότητα ΣΤΗΝ Ιστορία - και όχι ΤΗΣ Ιστορίας).

γ. Κατά συνέπεια, το "από θέσεως Βασιλείας" του δημόσιου λόγου της "εκκλησίας" --ως "εκκλησίας" και όχι ως κάτι άλλο-- δεν μπορεί να αναφέρεται ασφαλώς ούτε στην ιστορική βασιλεία του Βουλγαροκτόνου, ούτε σε αυτήν του Καρλομάγνου (αν προτιμάμε), ούτε στα ενδοιστορικά οράματα των αυτοκρατοριών τους. Το "από θέσεως Βασιλείας" μπορεί και πρέπει να αναφέρεται, μόνο και αποκλειστικά, στον εξωιστορικά επερχόμενο βασιλέα Χριστό, τον ένδοξο και εσχατολογικό totusChristus, τον μόνον αθώο .... Και σε κανέναν απολύτως άλλον. Μπορεί η "εκκλησία" να το σεβαστεί αυτό και να το εφαρμόσει;; Ειδικά στην Ελλάδα και στις κατά παράδοσιν "ορθόδοξες χώρες";; Θα δείξει ...

---

[1] Εδώ αντιδιαστέλλω ένα προς ένα το Έσχατο προς την Ιστορία και το Μυστήριο προς την Πολιτική.

[2] Η διαφορά μεταξύ «εσχατολογικού» και «ιστορικού» στην Ιστορία είναι απόλυτη όπως και η διαφορά μεταξύ «ακτίστου» και «κτιστού» στη Φύση. Φύση και Ιστορία διακρίνονται η μια προς την άλλη.